تست موتور تکفاز

مقدمه

وقتی که یک الکتروموتور تک فاز خراب شده باشد معمولا مشکل است که فقط با دیدن ظاهر آن پی به مشکل ببریم. یک موتور که در انبار وجود دارد بدون توجه به ظاهر آن ممکن است کار کند یا نکند. برای تست موتور تک فاز چه باید کرد؟ در این مقاله به شما آموزش می دهیم با تست دقیق و فنی و در عین حال ایمن، چگونه از سلامت و یا خرابی موتور تک فاز آگاه شویم.

نحوه تست موتور تکفاز

وقتی که یک الکتروموتور تک فاز خراب شده باشد معمولا مشکل است که فقط با دیدن ظاهر آن پی به مشکل ببریم. یک موتور که در انبار وجود دارد بدون توجه به ظاهر آن ممکن است کار کند یا نکند. یک بازبینی سریع با استفاده از اهم متر می تواند انجام شود، اما قبل از اینکه از موتور استفاده شود اطلاعات بسیار زیادی باید جمع آوری و سنجیده شود. در حین وارسی و بازدید موتور هیچگاه به برق نیاز نیست از این رو در تمامی مراحل زیر در حالتی که موتور قبلا به برق وصل شده است موتور را به صورت ایمن از برق جدا کنید. در این مقاله به طور مفصل و تصویری نحوه تست موتور تک فاز را می آموزید.

ویدئوی نحوه عیب یابی و تست موتور تکفاز

در زمینه عیب یابی و تست موتور تکفاز یک ویدئوی زبان انگلیسی داریم که در موسسه موتور درایو ترجمه و به صورت حرفه ای ویرایش و زیرنویس شده است. (مدت زمان ویدئو 6:22 دقیقه و حجم آن در کیفیت 480P تقریبا 26 مگابایت می باشد) این ویدئوی جذاب را از دست ندهید.

 

قسمت اول: بیرون موتور را چک کنید

جهت انجام عیب یابی و تست موتور تکفاز بندهای زیر را دنبال کنید؛

1- بیرون موتور تکفاز را چک کنیداگر موتور در قسمتهای بیرونی خود دارای هر گونه خرابی به شرح زیر باشد. ممکن است مشکلی وجود داشته باشد که بدلیل اضافه بارهای پیشین یا کاربری نامناسب یا هر دو عمر موتور کاهش یابد.

چک کردن بیرون موتور

به بندهای زیر توجه کنید؛

  • سوراخهای نصب جا پیچ یا پایه شکسته باشد.
  • رنگ موتور تک فاز در وسط آن تغییر پیدا کرده باشد (نشان دهنده حرارت اضافی است)
  • مشاهده آلودگی و اجسام خارجی متفرقه که بر روی سیم پیچ موتور تک فاز افتاده یا ریخته باشد از طریق سوراخهای موجود در محفظه موتور.

فروش خازن الکتروموتور

2- پلاک نامی موتور تک فاز را چک کنیدپلاک نامی یک فلز یا لیبل و برچسپ بادوام می باشد که بر روی استاتور یا محفظه موتور (Frame) آن پرچ یا چسپانده شده است. اطلاعات بسیار مهمی درباره موتور تک فاز در این لیبل موجود است. بدون آن، خیلی مشکل خواهد بود که بفهمیم برای کار مورد نظر ما مناسب است یا خیر.

چک کردن پلاک نامی موتور

اطلاعات نوعی که بر روی اغلب موتورها وجود دارد شامل موارد زیر است؛ (بر روی برخی موتورها اطلاعات اضافی دیگری درج شده است)

  • نام تولید کننده – نام شرکت تولید کننده موتور تک فاز درج شده است.
  • مدل و شماره سریال – اطلاعاتی که به طور دقیق موتور تک فاز شما را شناسایی می کند.
  • RPM – سرعت دوران روتور موتور تک فاز را در یک دقیقه نشان می دهد.
  • اسب بخار یا کیلووات – توان خروجی که موتور تک فاز می تواند تحویل دهد را نشان می دهد.
  • دیاگرام سربندی – چگونه به ولتاژها و سرعتهای مختلف متصل شود و چگونه دوران موتور تک فاز برعکس گردد.
  • ولتاژ – ولتاژ و فاز مورد نیاز موتور تک فاز را نشان می دهد.
  • جریان – جریان مورد نیاز موتور تک فاز
  • سبک و نوع فریم – ابعاد فیزیکی و نحوه نصب موتور تک فاز
  • نوع IP -نشان دهنده درجه حفاظت موتور در مقابل نفوذ آب و گرد و خاک

قسمت دوم: یاتاقانهای موتور تک فاز را بررسی کنید.

چک کردن بلبرینگ ها

بندهای زیر را دنبال کنید.

1- شروع کنید به وارسی یاتاقانها (بلبرینگهای) موتور تک فاز. خیلی از دلایل خرابی موتورها با خرابی بلبرینگ ها رخ می دهد. یاتاقانها به شفت یا مجموعه روتور کامل اجازه می دهند که با آزادی و به صورت نرم در فریم بچرخند. یاتاقانها در در هر دو انتهای موتور که گهگاه محفظه یاتاقان (جای بلبرینگ) نیز نامیده می شود قرار دارند.

اولین تست یاتاقان الکتروموتور

انواع مختلفی از یاتاقانها استفاده می شوند. دو نوع خیلی رایج یاتاقان لغزشی ( بوش ) آلیاژ برنج و بلبرینگهای فولادی هستند. برخی از آنها متعلقاتی برای روغن کاری دارند و بقیه به صورت دایمی روغنکاری شده و بدون نیاز به نگهداری هستند.

2- انجام وارسی و چک کردن یاتاقانها.برای بررسی سریع و سرسری یاتاقانها، موتور تک فاز را بر روی یک سطح سخت قرار داده و یک دست خودتان را بر روی موتور بگذارید. و شفت/روتور را با دست دیگر بچرخانید، بدقت نگاه کنید، حس کنید و گوش بدهید به هر علائمی از سایش، خرد شدن فلز، یا ناهمواری گردش روتور. روتور باید آهسته و بیصدا، به طور آزاد و به نرمی بچرخد.

3- در مرحله بعدی شفت را به سمت بیرون و داخل فریم بکشید و هل دهیدیک مقدار حرکت کوچک بداخل یا برون (برای انواع مختلف و اغلب موتورهای تک فاز خانگی با کسری از اسب بخار باید کمتر از 3 میلیمتر ی و در همین حدود) پذیرفته شده است. اما هر چه به مقدار صفر نزدیکتر باشد بهتر است. یک موتور تک فاز که مشکل مرتبط با یاتاقان دارد وقتی که کار می کند و می چرخد صدا دارد، یاتاقانها خیلی گرم شده و به طور بالقوه در نهایت خراب خواهند شد.

دومیت تست یاتاقان الکتروموتور

 قسمت سوم: چک کردن سیم پیچی

بندهای زیر را دنبال کنید؛

1- سیم پیچ را از نظر اتصال کوتاه به بدنه (Frame) چک کنیداغلب موتورهای با کاربرد در لوازم خانگی در صورتی که سیم پیچ آنها اتصال کوتاه شده باشد کار نخواهند کرد و احتمال دارد فیوز قطع کرده و یا مدار شکن در همان لحظه باز شود. (در برخی از سیستمها که سیم کشی زمین نشده است موتور تک فاز با سیم پیچ اتصال کوتاه شده ممکن است کار بکند یا احتمال دارد فیوز یا مدار شکن برق را قطع بکند)

چک کردن سیم پیچ الکتروموتور

2- از یک اهم متر برای بررسی مقدار مقاومت اهمی استفاده کنیدبا یک مولتی متر تنظیمات و پروبها را بر روی اندازه گیری مقاومت اهمی تنظیم کنید. پروبها را در سوکت مناسب قرار دهید.معمولا سوکتهای COM و اهم هستند. (در صورت نیاز راهنمای استفاده از مولتی متر را مطالعه کنید). بالاترین رنج مقیاس را انتخاب کنید(R X 1000یا مشابه آن) اهم را با اتصال پروبهای اندازه گیری به یکدیگر صفر کنید،(جهت تنظیم). اگر ممکن است سوزن عقربه را در نقطه صفر تنظیم کنید (برای اهم مترهای آنالوگ). مکان اتصال زمین فریم را پیدا کنید. (معمولا سبز رنگ و نشان زمین دارد) و یا هر قسمت فلزی از فریم (اگر نیاز به اتصال خوب با فلز فریم می باشد قسمتی از رنگ سطح فریم را بخراشید). یکی از پروبهای آزمون را بر روی آن نقطه فشرده و پروب دیگر را به هر کدام از سر سیمهای خروجی از موتور تک فاز وصل کنید، به طور ایده آل، مولتی متر بایستی به طور آشکار بالاترین مقاومت خود را نشان دهد. مطمئن شوید که بدن شما قسمتهای فلزی موتور تک فاز تحت آزمون را لمس نکرده باشد. (مقاومت بدن ازمون را به خطا خواهد انداخت)

چک کردن سیم پیچی با اهم متر

  • پس از انجام آزمون، دستگاه اهم متر باید همیشه مقدار مقاومتی در محدوده مگا اهم نشان دهد. بعضی اوقات، مقدار مقاومت به مقدار چند صد هزار اهم نیز می رسد. ممکن است قابل قبول باشد اما هر چقدر این مقاومت بیشتر باشد بهتر است. مقاومت زیر 500 کیلو اهم مردود است.
  • بسیاری از مولتی مترهای دیجیتال امکان تنظیم نقطه صفر ندارند و مرحله تنظیم کردن نقطه صفر در این مولتی مترها بی معنا است.

3- بررسی کنید که سیم پیچ ها مدار باز نبوده و یا نسوخته باشند. بسیاری از موتورهای تک فاز و سه فازی که مستقیما با ولتاژ خط راه اندازی می شوند (مورد استفاده در کاربردهای خانگی و کاربری های صنعتی به ترتیب) به سادگی می توانند با استفاده از اهم متر در رنج پایین اندازه گیری اهم متر (R x 1) چک و بررسی شوند. مجددا نقطه صفر اهم متر را تنظیم کنید، و مقاومت بین سر سیمهای مختلف موتور تک فاز را اندازه گیری کنید. در این حالت، از دیاگرام اتصالات سیم بندی موجود در موتور تک فاز کمک بگیرید تا مطمئن شوید که به درستی سر و ته هر سیم پیچ را اندازه گیری می کنید.

چک کردن ظاهری سیم پیچ

ظاهر سوخته سیم پیچ یک الکتروموتور

  • به استثنای مقاومت های خیلی کم و نزدیک به صفر، مقاومت کم چند اهمی معمولا تک رقمی مورد انتظار ما از یک سیم پیچی سالم است. مظمئن شوید که پروبها درست متصل شده و به بدنه وصل نشده باشند. در این حالت مقدار قرائت اهم متر درست نخواهد بود. مقادیر بیشتر از این اعداد بیانگراحتمال وجود مشکل است و مقادیر مقاومت اهمی خیلی بالا نشان دهنده این است که سیم پیچی آسیب دیده و مدار باز شده است. یک موتور تک فاز با مقاومت زیاد کار نخواهد کرد.

قسمت چهارم: عیب یابی بقیه عوامل بالقوه خرابی

1- خازن استارت و دائم کار که برای راه اندازی و کارکرد دائم در برخی از موتورهای تک فاز مورد استفاده هستند را در صورت موجود بودن بر روی موتور بررسی کنیدبیشتر خازنها برای حفاظت در مقابل آسیب دیدگی توسط یک پوشش فلزی یا پلاستیکی بر روی قسمت خارجی موتور تک فاز محافظت شده اند. محفظه نگهدارنده خازن برای دسترسی به خازن جهت بازدید و تست آن بایستی برداشته یا باز شود. یک بازرسی چشمی ممکن است نشت کردن روغن را از پوسته خازن نشان دهد، تورم و بادکردگی پوسته خازن، یا هر گونه سوراخ در پوسته،بوی سوختگی یا دود زدگی – همه عوامل یالقوه خرابی هستند.

بررسی خازن الکتروموتور

  • بررسی کردن خازن از نظر الکتریکی می تواند توسط یک اهم متر انجام شود. پروبهای تست را بر روی ترمینالهای خازن وصل کنید، مقاومت باید از مقداری کوچک شروع شود و رفته رفته با تحویل ولتاژ کوچک که باطری اهم متر دارد به تدریج خازن شارژ می گردد. اگر مقدار مقاومت اتصال کوتاه باشد یا افزایش نیابد، احتمالا خازن دچار مشکل شده است و احتمالا نیاز به تعویض دارد. قبل از تلاش برای تست مجدد خازن بایستی اجازه یابد به مدت 10 دقیقه یا بیشتر دشارژ گردد.

فروش تجهیزات حفاظت الکتروموتور

2- محفظه درپوش عقب موتور تک فاز و کلید گریز از مرکز را چک کنید. برخی از موتورها دارای کلید گریز ار مرکز هستند که برای سوئیچ کردن خازنها و سیم پیچی استارت استفاده می شوند. که در یک سرعت خاصی وارد مدار شده یا از مدار خارج می شوند. کنتاکتهای سوئیچها را چک کنید که خال نزده و ذوب نشده باشند یا با آلودگی ها و گریس که از اتصال خوب جلوگیری می کنند آلوده نشده باشند. از یک پیچ گشتی استفاده کنید تا مطمئن شوید مکانیزم سوئیچ و همه فنرها می توانند آزادانه حرکت کنند.

چک کردن کلید گریز از مرکز

3- کاسه باد و فن را چک کنیدیک موتور نوع TEFC طبق استاندارد NEMA یک موتور کاملا پوشیده خنک شونده با فن است. پره های فن در پشت یک حفاظ فلزی در انتهای موتور قرار گرفته اند. مطمئن شوید که حفظ فلزی (کاسه باد) به طور ایمن به بدنه موتور متصل شده باشد و با آلودگی ها و خاک و شن پر نشده باشد. سوراخهای موجود در کاسه باد فلزی انتهای موتور نیاز است کاملا باز و هوا به راحتی از طریق آنها جریان یابد. در غیر اینصورت، موتور تک فاز بیش از اندازه داغ شده و در نهایت خواهد سوخت.

چک کردن فن الکتروموتور

4- موتور تک فاز مناسب و درست را با توجه به شرایطی که در آن کار خواهد کرد انتخاب کنیدمراقب باشید موتورهایی که دارای درجه حفاظت بالا مثل IP55 هستند می توانند در معرض پاشش مستقیم آب یا رطوبت قرار گیرند، و موتورهای که کاملا باز هستند IP00 نمی توانند در معرضهیچ نوع آب و رطوبتی قرار گیرند.

در هنگام نصب الکتروموتور به عدد IP درج شده در پلاک آن دقت کنید. برای اطلاعات بیشتر در این مورد به مقاله درجه حفاظت موتورهای الکتریکی مراجعه کنید.

خلاصه ای کوتاه و مفید

تست موتور تک فاز در چهار مرحله انجام می شود؛

1- چک کردن بیرون موتور؛ بررسیِ شکستگی جای پیچ و پایه ، تغییر رنگ موتور در وسط آن که نشان از حرارت اضافی است، نفوذ آلودگی و اجسام خارجی از سوراخ های موتور

2- چک کردن یاتاقان ها؛ با دست روتور را بچراخانید، اگر آهسته و بیصدا، به طور آزاد و به نرمی بچرخد نشانگر سلامت آن است. سپس شفت را به عقب و جلو بکشید و هل دهید، یک مقدار حرکت کوچک به داخل یا بیرون پذیرفته شده است.

3-  سیم پیچ را از نظر اتصال کوتاه به بدنه (Frame) چک کنید. با استفاده از یک اهم متر مقدار مقاومت اهمی را بررسی کنید. سپس بررسی کنید سیم پیچ ها مدار باز نبوده و یا نسوخته باشند.

4- عیب یابی سایر قطعات؛ بررسیِ خازن استارت و دائم کار، محفظه درپوش عقب موتور تک فاز و کلید گریز از مرکز، کاسه باد و فن.

.اگر شما نیز تجربه و نظریاتی در این باره دارید، با ما به اشتراک بگذارید

مرجع؛   Wiki How to Check an Electric Motor

92 دیدگاه

  • سلام مهندس خسته نباشید.یه موتور لباسشویی قدیمی دارم. میخوام واسه کار دیگه استفاده کنم.نمیدونم نول کدومه فاز کدومه.سیما رنگاش یکیه. سه تا سیمه.یکیش مستقیم از دینام در اومده.دوتای دیگهاز دینام دراومده و از خازن هم دوتا در اومده بهشون وصل شده. ممنون از وقتتون

    • سلام سجاد عزیز

      یکی که از موتور بیرون آمده است. اون دو تای دیگر که از موتور بیرون آمده است همان هایی هستند که به خازن وصل شده اند؟ لطفا نزدیک ظهر با بنده تماس بگیرید که اطلاعات بیشتری از شما بگیرم. تا بتوانم رهنمایی کنم.

  • باسلام من یک موتور مربوط به لباسشوییهای قدیمی دوقلو یعنی همان کهنه شور دارم توی سیل لرستان اب رفته توی موتور من بازش کردم گیرپاژ بود الان روان شده ولی به برق که میزنم اصلا نمی چرخه با چرخش پولی با دست میچرخه ولی بسیار کم جون و کم قدرت وقتی بهش دست میزنی تو حرکت خیلی راحت می استد مهندس جان مشگل از کجاست ضمنا این موتور فقط یک روتر و استاتور وسیم پیچ داره خازن نداره وپلاتینم نداره دارای سه سیم خروجی دوتا زرد ویک مشکی که مشکی اتصال زمینه

    • سلام سعید جان

      موتور لباسشویی معمولا تک خازنه خازن دائم است. موتور احتمالا رطوبت دارد در دمای 80 درجه موتور را خشک کنید احتمالا سیم مشکی احتمالا نول است. مقاومت سیم های زرد رنگ را نسبت به سیم مشکلی اندازه بگیرید در صورتیکه یکسان باشد این یک موتور چپگرد راستگرد است. خازن را بین دو سیم زرد وصل کنید. نول را به مشکی و فاز را به یکی از سیم های زرد وصل کنید راستگرد می چرخد و اگر به آن یکی متصل کنید چپگرد می چرخد.

    • سلام محسن جان

      خدا شما را حفظ کند. متشکرم از لطف شما. خیلی خوشحالم که مورد توجه شما قرار گرفته است.

  • باسلام دینام پمپ اب رو قبلا با هل دادن پروانه راه میفتاد الان دیگه با هل دادن هم راه نمیفته! سیم پیچ سوخته؟؟

  • سلام مهندس ممنون که وقت میزارید اگه بخواهیم موقع سربندی از داخل موتور تکفاز سه سیم بیرون بیاوریم ،جهت چرخش را رو چگونه تشخیص بدیم مثلا پمپ آب که راستگرد.. ممنون

    • سلام رضا جان

      موضوع مقداری پیچیده بوده و جنبه عملی دارد. اگر قادر به سربندی صحیح در سرکلاف نیستید توصیه من این است که چهار سر سیم پیچی را بیرون بیاورید و با خیال راحت و آزمون و خطا این کار را در بیرون از موتور انجام دهید.

  • با سلام و خسته نباشید در تست استاتور یک موتور تک فاز با ولتاژ ۲۲۰ (بدون وجود روتور ) زبان اندازه گیری شده حدود ۲/۵برابر جریان نامی هست آیا این به خاطر عدم وجود روتور هست یا اشکال دارد؟ متشکرم

    • سلام جناب ترابی

      وقتی شما با ولتاژ 220 ولت موتور را تغذیه می کنید در صورت عدم وجود روتور قادر به انتقال توان به روتور نیست و جریان بیشتری می کشد این مساله طبیعی است. به چه منظوری این آزمایش را انجام دادید؟

  • درود جناب مهندس. یک موتور تک فاز قفس سنجابی ایتالیایی دارم که ۷ سر سیم دارد و پنج سر سیم به هم راه دارد با مقاومتهای متفاوت و اون دو سر هم باهم. هر کجا گشتم راهنمایی درستی در مورد سبک سیم پیچی یا تست چیزی ننوشته بود حتی سایتهای ایتالیایی. می شه لطف کنین خیلی خلاصه از طرز روشن کردن بگید. ممنون

    • سلام امیر جان

      احتمالا این موتور یک موتور تکفاز خازن دائم با سیم پیچ های تپ برای تغییر دور است. سیم پیچ هایی که به هم راه می دهند. سیم پیچ کمکی و تپها هستند (احتمالا) و سیم پیچ دیگر اصلی است. مجموع کمکی و تپها را با خازن سری کنید و با اصلی (دو سیم باقیمانده که به هم راه می دهند) موازی کنید و دو سر اصلی را به برق بزنید.

  • سلام. واقعا از زحمت شما تشکر میکنم. من یک فن هواکش دارم که کلید گردان سه سرعته داشت و شکست. حالا چهار رشته سیم به رنگهای آبی و قرمز و سیاه و سبز دارد و یک خازن به شکل باطری قلمی… چطور میتوانم بدون گذاشتن کلید این فن را یکسره روشن کنم. وجود خازن تاثیری دارد؟ممنونم

    • سلام جناب آذر

      خازن حتما نیاز است. چون ساختار موتور فن خازن دائم می باشد. این کارها را انجام دهید. اگر چهار سیم بیرون آمده است. مقاومت سیمها را نسبت به هم اندازه گیری کنید. سیمها دو به دو به هم راه می دهند. حالا دو سیم پیچ دارید که هر از هر کدام دو سر بیرون آمده است. یک سیم پیچ مقاومت کمتر و دیگری مقاومت بیشتری نسبت به دیگری دارد. سیم پیچ با مقاومت کم احتمالا سیم پیچ اصلی و سیم پیچ با مقاومت بیشتر سیم پیچ کمکی.

      سیم پیچی کمکی را با خازن سری کرده و مجموعه این دو را با سیم پیچی اصلی موازی کنید. و دو سر اتصال موازی را به برق وصل کنید.

  • سلام وخسته نباشید ببخشید در خصوص الکترو موتور تک فاز دو خازن ، کلاج دار سوالی داشتم ، متاسفانه وقتی برق به موتور وصل میشه موتور کار نمیکنه، اگر خازن ها هر دو سالم باشند و موتور هم سالم این احتمال وجود دارد که کلاج ایراد دارشته باشه واصلا خازن راه انداز را از خارج مدار نگهداره،؟ راهکار تشخیص وتست سلامت خازن در این وضعیت که موتور کار نمیکنه چیه؟ ممنون

    • سلام جناب دهدشتی

      احتمال ذدارد خازن راه انداز آسیب دیده باشد و احتمال تنظیم نبودن کلاچ گاورنر هم وجود دارد. موتور را بدون بار با دست بچرخانید اگر نچرخید ایراد جای دیگر است.

  • مهندس جان قیمت اهمتر خدا تومانه بهتره توی مقالت ذکر کنی که قبل از تست کردن هرگونه خازن باید اون رو از طریق اتصال کوتاه یه مقاومت یا… کامل خالی کنن و بعد با اهمتر تست کنن چون خیلی ها اینجوری اهمترشون به فنا رفته… رلطفا قید شود… ممنون بابت زحمتت

  • سلام جناب کریمی من یک الکترو موتور با گیربکس دارم که فاقد پلاک است و انگلیسی می‌باشد . مربوط به یک راکتور پایلوت ده کیلویی که قدرت موتور در حدود ۰٫۱ دهم وات میخوره و سه نخ سیم از آن بیرون آمده که دو سر از سیمها آنها ۶۸ اهم و دو سر دیگر هرکدام با یک دیگر ۳۴ و ۳۲ اهم . میخواستم بدونم که اولا موتور تک فاز هست و یا سه فاز و اگر تک فاز هست آیا خازن داشته است یا نه . چون الان چیزی بر روی آن نیست . متشکرم.

    • سلام جناب درویشی پور

      احتمالا در مورد توان اشتباه می کنید خود وات عدد خیلی کوچکی است 0.1 وات عدد فوق العاده کوچکی می شود شاید منظور شما 0.1 کیلووات باشد در هر صورت اگر رنگ سیم ها را می نوشتید کمک می کرد که روان تر توضیح دهم. سه سر دارید که دو سیم پیچ با هم سری شده اند. آن سر که با هر کدام از دو سر دیگر مقاومت 32 و 34 اهم دارد سر مشترک دارد. دو سر دیگر هم سرهای سیم پیچ اصلی و کمکی هستند احتمالا مقاومت کمتر برای سیم پیچ اصلی است. سر مشترک را به برق وصل کنید و بین دو سر باقیمانده یک خازن 8 میکروفاراد متصل گنید و سر دیگر برق را به سر سیم اصلی (با مقاومت کمتر) متصل کنید. و موتور را به برق بزنید. در صورت نیاز با بنده تماس بگیرید.

  • باسلام یک موتورتکفازسنگ رومیزی دارم که ازتخته کلمپ ۴سیم به داخل موتوررفته دوتای کناری قرمزرنگ ودوتای وسطی ابی رنگ . یک خازن ۸میکرو۴۰۰ولت هم بین یک سیم قرمزکناری وابی نزدیکش وصل شده همه سرهابهم راه میدن بین حدود۴۰الی۷۵اهم. خازن روهم جداکردم همینه صاحبش میگه دوسرعته هست که بایک کلیدسه حالت قابل دسترسیه البته ازتخته کلمپ ۴سیم بیرون اومده بود که یکی ازسرهای سیم قرمزروبه مشترک کلیدسه حالته وصل میکنه وبقیه سه سیم بریده شده است سوالم اینه ایاممکنه این موتورروراه اندازی کردیانه موتورمشکل داره وکلاف راه اندازش بااصلی اتصالی داره؟لازمه بگم که کلافهای موتورظاهراسالمه وبه بدنه راه نمیده باتشکر

    • سلام جناب محمدی

      توضیحات شما خیلی فنی نیست. چهار سیم از موتور بیرون آمده است احتمالا سر سیمهای اصلی و کمکی است و موتورهایی که چپگرد و راستگرد کار می کنند معمولا سیم پیچ اصلی و کمکی یکسان دارند. و مقاموت اهمی یکسان دارند و دو سر آن به یکدیگر متصل می شوند و ته های آنها به دو سر خازن متصل می شوند یک سر برق ورودی به نقطه مشترک وصل می شود و سر دیگر اگر به یک سمت خازن وصل شود موتور در یک جهت مثلا راستگرد شروع به گردش می کند با تغییر اتصال برق به سر دیگر خازن جهت چرخش موتور برعکس می شود.

  • با سلام دینام تکفاز دارم هنگام روشن شدن اول ی تقه میزنه بعد شروع به حرکت میکنه علت تقه چیه؟

    • سلام داود جان

      این مشکل به احتمال زیاد در نتیجه کشاد شدن جا بلبرینگ (هوزینگ بلبرینگ) ایجاد شده است. این مشکل باشد برطرف شود اگر نه موتور خواهد سوخت.

  • سلام اقای کریمی ممنونم لطف کردین که اینقدر جامع وکامل مطالبو توضیح میدهید من که خیلی از مطالب شما استفاده کردم انشالله همیشه موفق باشین

  • سلام و ارادت جناب کریمی از مطالب خوب سایتتون استفاده کردم و بابتش ازتون تشکر میکنم. اما علت پیام گذاشتنم این نبود‌. در واقع بعد از خوندن سوالات دوستان و جوابهای شما تصمیم گرفتم پیام بزارم و تشکر ویژه کنم از شما بخاطر خوشرویی و سعه صدری که دارید و تمام سوالها رو با آرامش و حوصله در حد امکان جواب دادید. واقعا ممنونم

  • سلام مهندس ببخشید چگونه باید تشخیص داد که آیا الکتروموتوری که در دسترس هست را میشه روی کمپرسور موجور نصب کرد؟یعنی اینکه راه تشخیص الکتروموتور مناسب کمپرسور باد چیه؟چه مشخصه هایی باید چک کنیم؟

    • سلام بهروز جان

      یک مقدار آزمون و خطا نیاز دارد اما اگر موتور تکفاز می خواهید استفاده کنید از الکتروموتور دو خازنه استفاده کنید. الکتروموتور تک خازن فقط برای کاربردهای فن مناسب هستند.

  • سلام خسته نباشید استاد چگونه از طریق اهم متر و سرها میتونیم بفهمیم که کدوم سیم پیچ الکترو موتور کولر یک سوم سوخته یا نیم سوز شده ؟ ممنون میشم کمک کنید

    • سلام محمدعلی عزیز

      عبارت “نیم سوز شده است” خیلی درست نیست یعنی دقیق نیست. معمولا سیم پیچ ها هنگامی که سیم پیچ استارت آسیب دیده باشد این عبارت را به کار می برند گهگاه هم واقعا سیم پیچ آسیب ندیده است بلکه خازن و یا گاورنر خراب شده اند. در هر صورت اگر هر کدام از این موارد هم باشد نیاز است موتور را به یک تعمیر کار ماهر نشان دهید.

  • سیم پیچی موتور مقاومت بنظر سالمی رو از نظر اهم نشون میده (مشترک، اصلی و کمکی) البتّه اصلاً تک رقمی نیست و در دور کند و تند بین 47 تا 94 اهم هست که فکر میکنم مناسبه گرچه تخصّص شماست. روی سیم پیچی بعضی جاها سیاه شده معلوم نیست کثیفیه یا سوخته ولی اتّصال به بدنه نداره. دور تند بعد از وصل به برق خوب کار کرد ولی دور کند در یک جهت خیلی آروم در جهت دیگه با تکون و ایجاد جرقّه تو سیم پیچی حرکت کرد. قاب باز نشده نمیدونم بخش سیاه مربوط به کدوم سیم پیچیه ولی جلو و عقب یعنی دو قسمت سیم پیچی دقیقاً روی یک خط و روی یکی از اون قوسهای سیم پیچی (کویل میگن بهش؟) یکی جلو و دیگری در عقب سیاه شده که بنظر کثیفی میاد امّا اون جرقّه و کارکرد ضعیف بنظر شما نیمسوز بودنه؟

  • سلام، استاد میشه راهنمائی کنید که یه خرج ازمون کم شه؟ چون من دو سه جا پرسیدم گفتن فقط کولر کار میکنیم (یعنی سیم پیچی). اینو میشه از دور تندش استفاده کرد فقط یا اون جرقّه رو دور تند هم اثر داره؟ از کجا باید تشخیص بدیم سیم پیچ دور کند و تند یا سیم پیچ اصلی و کمکی کدومه؟ یعنی جلوی موتور و عقب موتور دو تا سیم پیچ مجزّاست؟ بعد اون سیاهیا ممکنه کثیفی و دوده باشه؟ چون موتور خیلی قدیمیه و یکی از اون سیم پیچ های کوچیک که کمانی و قوس ماننده که نمیدونم کویله اسمش یا نه اون سیاه شده ولی میتراشیش زیرش سیم مسی رنگه. بسوزه سیم چه شکلی میشه؟ کسی نیس درست بگه تو اسنترنت هم ما گشتیم هیچ اطّلاعاتی نبود.

    • خیلی خودتان را اذیت نکنید. اگر جرقه می زند ریسک خطرناک نکنید. ریسک آتش سوزی و برق گرفتگی وجود دارد. موتور را به یک تعمیرکار وارد نشان دهید.

  • والا این موتور انقدر کوچیک و سبک نیست بشه راحت همه جا ببریش ضمن اینکه همونطور که قبلاً گفتم اکثراً میگن کار ما نیس خودشون رو راحت میکنن. من بیشتر جهت آشنایی و اطّلاع خودم گفتم که بدونم وقتی میسوزه چطوری میشه و اینکه بدونم اسم اون کلافهای کنار هم قرار گرفته که دو سر خمیده کمانی دارن چیه و کارشون چیه و یا قطب موتور چی هست دقیقاً. دور تند مشکلی نداره میخوام بدونم دور تند و کند به هم ارتباط دارن که اگر برفرض کند بسوزه از تند میشه استفاده کرد یا نه؟ و همچنین میشه بخشی از سیم پیچ عوض بشه یا کامل باید تعویض بشه؟ درمورد متن هم که گفتید با اهم متر عدد تک رقمی و نزدیک صفر رو من که متوجّه نشدم.

    • سلام

      اینهایی را که گفتید سوال نیست. سوال یعنی یک نکته که نمی دانید و می پرسید اما آموزش طراحی سیم پیچی و بازپیچی موتور یک مساله دیگر است که به آموزش مفصل نیاز دارد که قطعا جای آن در کامنت های مقاله و یا حتی مقالات مفصل هم نیست و باید دوره عملی ببینید. در صورت نیاز با شماره بنده در فوتر سایت تماس بگیرید.

  • متن نوشته ها خیلی نامفهومه….سیم پیچ دینام کولر یه قسمتهاش سیاه شده تا به برق میزنم فیوز میپره سیم پیچ دینام آیا سوخته

    • سلام جواد جان

      این مطلب به صورت کلی در مورد موتور تکفاز است. موتور کولر شما به احتمال نزدیک به یقین سوخته است.

  • 4. اگر به جای اینکه نول به سیم مشترک، فاز و یک سر سیم پیچ به خازن و سر دیگۀ سیم پیچ به خازن وصل بشه، فاز به مشترک و نول به خازن وصل بشه چی میشه؟ 5. یک سیم به بدنۀ موتور متّصله که سبز و زرد رنگه تقریباً اون ارت هست؟ میشه به ارت پریز وصلش کرد؟ من برای سنگ رومیزی میخوام استفاده کنم برای همین میپرسم. ضمن اینکه 6. از کجا باید فهمید سیم پیچی ها سالم هستن یا معیوب؟ راه دادن رو در سایتها خوندم متوجّه نشدم درست و اینکه با تست اتّصال کوتاه مولتی متر انجام میشه یا همون تست اهم؟ نوشته بود جائی فیشها با بدنه نباید راه بدن و هر سه فیش هم نباید به هم راه بدن و گنگ بود. 7. موتور ماشین لباسشویی از لحاظ عملکرد s1 هست یا s2؟ یعنی با 2800 دور تند میشه چند ساعت روشن بمونه (کلاس عایق بندی E)؟یا خیلی داغ میشه و به سیم پیچی آسیب میرسه؟ این مطالب رو دقیق جائی توضیح ندادن برای همین اینجا میپرسم با اینکه کامنت طولانیه ممنون میشم راهنمایی کنید.

  • درمورد موتور ماشین لباسشویی 5 سیم سؤال داشتم. یکی از فیشها مربوط به سیم مشترک هست و دو تا برای دور تند اصلی و کمکی و دو تا هم اصلی و کمکی دور کند. 1. تو هر دو حالت کمترین مقاومت مربوط به سر مشترکه درسته؟ 2. تو دور کند و تند فیش مربوط به سیم پیچ اصلی مقاومتش از سیم پیچ کمکی یا استارت کمتره درسته؟ 3. مقاومت دور کند از دور تند چه سیم پیچ اصلی و چه استارت بیشتره درسته؟

    • سلام سینا جان

      من مدار داخلی اون موتور لباسشویی را نمی دانم که چطور است بدلیل اینکه تنوع زیادی دارند. و شما همیشه مقاومت هر سیم پیچ را نسبت به مشترک در نظر بگیرید. معمولا مقاومت دور کند از تند بیشتر است و کمکی هم از اصلی بیشتر است.

  • سلام مهندس وقت بخیر می خواستم بدونم میشه از روی نقشه دیاگرام سیم پیچی موتور تکفاز وسه فاز جهت چپگرد ویا راستگرد بودن را قبل از سربندی مشخص کرد ؟ چگونه؟ ممنون

    • سلام جناب فاضلی

      بعد از سیم پیچی و در هنگام سربندی در موتور تک فاز ما چهار سر خواهیم داشت. اسمهای آن را در سیم پیچ اصلی m1 و m2 بگذاریم. و در کمکی a1 و a2 و می دانیم که خازن هم با کمکی سری می شود و مجموعه خازن و سیم پیچ کمکی با اصلی موازی هستند. حال m1 را به a1 متصل می کنیم و a2 را با خازن سری کرده و به m2 متصل می کنیم. در یک جهت موتور می چرخد. اگر جای a1 و a2 را در اتصالات تعویض کنیم در جهت دیگری می چرخد. یعنی جهت گردش موتور در هنگام سربندی تعیین می شود. در سه فاز که کاملا به همین صورت است.

  • سلام خدمت استاد محترم میخواستم بدانم اگه روتور رابا مگنت قوی پوشش دهیم میتوانیم از الکتروموتور برق بگیریم؟ممنون

    • سلام مجید جان

      این همان کاری است که در آلترناتورهای سه فاز انجام می شود البته در آنجا سیم پیچی استاتور سه فاز است. مگنتها در روتور قرار می گیرند. و می توانند مگنت دائم یا الکترومغناطبیس (سیم پیچ) باشند. اما یک سری ملاحظات طراحی دارد و خیلی ساده نیست اما قاعده همان است.

  • سلام و خسته نباشید. یک موتور بالابر تکفاز داریم که کار میکرد ولی امروز یک سیم از کلید چپگرد و راستگرد جدا شد و جرقه توی کلید زده شده. بعد از اتصال دوباره سیم. هربار که کلید رو به چپ یا راست میچرخونیم سریعا فیوز میپره. سیم های برق اصلی رو تعویض کردیم ولی باز هم فیوز پرید. حتی از برق مکان دیگه ای هم استفاده کردیم ولی باز بصورت آنی فیوز میپره. مشکل چی میتونه باشه؟ در ضمن روی کلید دو نقشه متفاوت هم پیاده کردم ولی در دو حالت فیوز میپرید.

    • سلام علی جان

      شاید کلید خراب شده و کنتاکتهای آن به هم راه می دهند. یک بار بدون کلید تست کنید تا از صحت الکتروموتور مطمئن شوید.

    • سلام ابراهیم جان

      ما در وبسایت خود مقاله ای تحت عنوان “چگونه یک موتور DC را تست کنیم” قرار داده ایم که مطالعه آن می تواند مفید باشد. کهای زیر می توانید سه مقاله هم در مورد عملکرد و روابط موتور DC قرار داده ایم که عصاره عملکرد و شرح موتورهای DC است که از طریق لینکهای زیر می توانید مشاهده بفرمایید.

      1- ساختمان، نحوه عملکرد و کاربردهای موتورهای DC – قسمت اول

      2- ساختمان، نحوه عملکرد و کاربردهای موتورهای DC – قسمت دوم

      3- ساختمان، نحوه عملکرد و کاربردهای موتورهای DC – قسمت سوم

  • با عرض سلام و خسته نباشيد و تشکر از اطلاعات مفیدتون میخاستم بپرسم در یک موتور اسیاب برقی وقتی سیمپیچ بالشتکها رو با اهمتر چک میکنم یکی از سیم پیچ ها عدد یک رو نشون میده ولی دومی هفده ایا اشکال موتور از همینه چون هنگام کار کردن زغالکها به شدت جرقه میزنه ده

    • سلام آقای موسوی

      مقاومت دو بالشتک باید یکسان باشد سیم پیچ با مقاومت کمتر احتمالا اتصال حلقه داخلی دارد.

    • اگر موتور کار می کند و بالابر بالا و پایین نمی رود احتمالا ایراد مکانیکی دارد و محور و یا پولی از شفت موتور جدا شده یا هرز می گردد.

  • سلام می خواستم بدونم سیم نول و سیم دور تند و سیم دور کند به وسیله اهمتر چگونه تشخیص بدم ممنون میشم از شما

    • سلام علی جان

      اینکه شما می خواهید احتمالا مربوط به موتور کولر است. سازندگان مختلف موتورهایی با پیکربندی سیم پیچی متفاوت دارند. نوع فاز شکسته با سه سری سیم پیچ وجود دارد. نوع خازن دائم با چهار سری سیم پیچ وجود دارد و نوع CRS با چهار سری سیم پیچ نیز وجود دارد که توضیحات آن خیلی مفصل است و به کلی شکل و فیلم نیاز دارد و در این کامنت نمی گنجد.در کتاب سیم پیچی تکفاز سیم لاکی فارس تعدادی از آنها تشریح شده است.

  • سلام خسته نباشید می خواستم بدونم نحوه تشخیص سیم تند وکند و نول در کولرهای دستی ممنون میشم

  • باسلام وتشکرفراوان خدمت آقای کریمی که زحمت بسیاری در خصوص این سایت ارائه کردند…ی؟هم داشتم..الکتروموتور تکفاز ۲خازنه هنگام زیر بار دل میزنه ولی بصورت خالی وآزاد راحت کار میکنه ک متعلق به بالابر ساختمانی هستش…لطفا دلیشو توضیح بفرمائید ممنون.

    • سلام فرهاد جان

      ممنونم از لطفی که دارید. مشکل عمده موتورهای دو خازنه در بالابرهای ساختمانی است. گهگاه اجسام در حال بالا بردن به سقف طبقات گیر می کنند. و موتور متوقف می شود در حالیکه برق آن وصل است. خازنهای راه انداز این موتورها مثل JKD و … از نوع خازن راه انداز هستند و در صورتیکه بیش از 10 ثانیه موتور متوقف بماند تخریب می گردند و کمتر از آن هم پس از مدتی خراب خواهند شد برای بالابر باید از خازنی استفاده کرد که ساختار خازنهای دائم کار را داشته باشد خازن Iskra از این نوع است. برای بالابر بهتر است از این خازن استفاده کنید این خازنها در صورتیکه دائم هم در مدار قرار داشته باشند آسیب نمی بینند و برای بالابر بسیار مناسب هستند.

  • سلام ۱_ روش امتحان کردن موتور های خازنی که چند دور دارندبه چه شکل است ۲_روش پیدا کردن سیم های ران و استارت و کام موتورچگونه است

    • سلام حامد جان

      موتورهایی که چند دور دارند معمولا بر روی پلاک خود نحوه اتصال و رنگ سیم هر دور مشخص شده است. در صورتیکه رنگ سیمها بر روی پلاک درج نشده باشد. بایستی با استفاده از اهم متر و آزمون و خطا سرها را بدست می آوریم احتمالا این موتور چنین ساختاری دارد.

      شماتیک سیم پیچی هود

      با اندازه گیری مقاومتهای هر سر سیم نسبت به دیگری سر سیمها قابل تشخیص هستند. احتمال دارد سیم پیچی موتور ساختاری متفاوت داشته باشد. که آن هم با تجربه قابل تشخیص است.

  • سلام موتوری دارم 2اسب وسوخته با اهمتر اندازه گرفتم بین کلافها رو 8.اهم نشان داد.با اینکه سیم پیچ سوخته چرا مقاومت کم هست؟

    • تعدادی از کلافها سوخته و به هم چسپیده و تعدادی هنوز سالم است. احتمالا. پس مقداری مشخص مقاومت اهمی نشان می دهد.

    • سلام آقای توحید

      سوال شما را خیلی خوب متوجه نشدم. چرا باید جریان در هنگام اندازه گیری در حالت تکفاز صفر شود؟

  • سلام ببخشید اگر یک موتور پس از روشن کردن کار نکند ولی صدای عبور جریان برق در آن شنیده شود و با یک حرکت کوچک و چرخاندن محور آن شروع به کار کند بدونه هیچ مشکلی مثل قبل نه صدای زیاد و نه داغ شدن موتور علت از کجاست که استارت نمیکنه از خازن؟ ممنون

    • سلام احسان

      ضعیف بودن خازن می تواند یکی از عوامل آن باشد سوختن سیم پیچی استارت یا درست عمل نکردن تخته پلاتین و گاورنر از عوامل دیگر این مشکل هستند برای تست خازن آن را از مدار جدا کرده و تخلیه کنید و سپس ظرفیت آن را اندازه گیری کنید نباید بیشتر از 5 درصد با مقدار ظرفیت نوشته شده بر روی آن اختلاف ظرفیت داشته باشد.

  • سلام مهندس جان .بسیار مننون از مطالب مفدتون.سوالی داشتم.الکترو موتوری داریم که هنگام وصل به برق موتور صدای نعره میده و کار نمی چرخد حتی با کمک دست.ولی در زمان قطع برق و با کمک دست براحتی بدون ایراد کار میکند.خازن رو هم تست و هم تعویض کردم درست نشد.ایراد چی میتونه باشه.خیلی ممنون

    • سلام یوسف جان

      اینکه موتور در حالتیکه به برق متصل نیست بصورت روان می چرخد تقریبا نشان دهنده این است که از نظر یاتاقانها مشکلی ندارد اما در صورتیکه با اتصال آن به برق صدای نامتعارف تولید می کند احتمالا سیم پیچ آن آسیب دیده است. سیم پیچهای موتور را با اهم متر تست کنید و در صورتیکه به نتیجه نرسیدید موتور را به تعمیرکار نشان دهید.

  • با سلام.در تست مقاومت سیم پیچ های موتور نسبت به بدنه دارای مقاومت در حد چند اهم مشاهده شده ولی زیر بار بدنه موتور فاقد ولتاژ میباشد.دلیلش چیست و ایا استفاده از موتور خطر دارد

    • سلام صادق جان

      در هنگامی که سیم پیچی با بدنه اتصالی داشته باشد به مرور سیم پیچ آسیب خواهد دید و استفاده از چنین موتوری خطرناک خواهد بود. و اگر کولر یا دستگاه شما دارای ارت باشد سیستم حفاظتی عمل خواهد کرد.

  • با سلام چرا از یه موتور تک فاز 5 رشته خارج شده؟ یه فاز ونول جدا، یه فاز و نول و ارت هم جدا! میشه راه اندازیشو توضیح بدید… تشکر

    • سلام علی جان

      احتمالات متفاوتی وجود دارد اما احتمالا دو رشته سیم مربوط به خازن موتور باشد. به پلاک موتور مراجعه کنید.

  • با سلام من الکتروپمپی دارم ک سیم پیچی شده و فاقد پلاک هستش به نظرم بیش از حد داغ میکنه چجوری میتونم بفهمم که که جریان و گرم شدنش نرمال است ممنون میشم پاسخ را ایمیل کنین

    • سلام مسعود جان

      برای این کار باید موتور را تست حرارتی بکنید فقط به یک اهم متر ساده نیاز دارید روش انجام کار در استاندارد ملی ایران INSO 3772-1 تشریح شده است. استاندارد را به راحتی می توانید از وبسایت سازمان ملی استاندارد ایران دریافت کنید.

  • بسمه تعالی سلام و عرض ادب… ابتدا تشکر میکنم از شما مهندس ارجمند بخاطر مطالبی که ارائه کردین و سایت علمی که ایجاد کردین. یک سوال هم دارم : راه تشخیص خازن راه انداز ( موقت ) از خازن دائم، در موتورهای تکفاز به چه صورت می باشد؟ خیلی ممنون

    • سلام ماجد جان

      خیلی ممنون از لطفی که به ما دارید. خازنهای راه انداز معمولا ظرفیت بالاتری نسبت به خازن دائم کار دارند و ولتاژ کاری آنها پایین است. و سختار داخلی آنها معمولا دارای دی الکتریک روغنی است و تلرانس آنها بالا است تا 20 درصد و بیشتر اما تلرانس خازنهای دائم کار معمولا 5 درصد است.

  • سلام در صورت امکان نحوه تست سیم پیچ راه انداز موتور کولر آبی را از روی کلمپ های آن توضیح دهید و فرق خرابی آن با خرابی بوش ها را توضیح دهید چون هر دو باید هل داده شوند تا به حرکت در آیند

    • سلام امید جان. یکی از علائم سوختن سیم پیچ استارت این است که موتور خود به خود راه اندازی نمی شود و با بهم خوردن تنظیم پلاتین ها هم ممکن است این اتفاق رخ دهد. تنظیم این موارد نیاز به تجربه زیادی دارد و بر روی کاذ نمی توان توضیح داد شاید یک روز یک پادکست در این مورد ساختیم.

  • باسلام خدمت استاد گرانقدر جناب اقای کریمی اگه میشه لطف کنین نحوه تست وعیب یابی موتور تکفاز را تشریح بفرمایید یا ویدیوی اموزشی در این رابطه اپلود کنین مرسی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *