ستاره مثلث

در این مقاله سعی داریم در مورد یکی از روش های راه اندازی صحبت کنیم. البته قبل از آن بهتر است به چند روش راه اندازی توجه نمایید :

1 – راه اندازی مستقیم  ” راه اندازی موتور القایی با ولتاژ مستقیم خط “

2 – راه انداز نرم یا سافت استارتر ” سافت استارتر (Soft Starter) چیست؟ “

3 – راه اندازی با VFD ” درایو فرکانس متغیر (VFD) چیست؟ “

مقدمه ای بر راه اندازی ستاره-مثلث

موتورهای القایی می توانند مستقیما با ولتاژ خط تغذیه راه اندازی شوند، اما اگر الکتروموتور خیلی بزرگ باشد راه اندازی به این صورت، باعث ایجاد اختلال ولتاژ بر روی شبکه تغذیه برق به علت موج جریان زیاد در راه اندازی می شود. برای محدود کردن موج جریان راه اندازی، موتورهای القایی بزرگ در ولتاژ پایین تری راه اندازی می شوند و بعد از آن ولتاژ کامل تغذیه هنگامی اعمال می شود که به نزدیکی سرعت نامی رسیده باشند. در این گروه دو روش راه اندازی وجود دارد که شامل: راه اندازی ستاره مثلث و راه اندازی با اتوترانس هستند.

طرز کار راه انداز ستاره – مثلث

 این روش یک روش راه اندازی با کاهش ولتاژ است. کاهش ولتاژ در حین راه اندازی ستاره – مثلث همان گونه که در شکل زیر نشان داده شده با تغییر پیکر بندی و اتصال سیم پیچهای موتور بدست می آید. در حین راه اندازی سیم پیچهای موتور با پیکر بندی ستاره متصل می شوند که در این حالت ولتاژ بر روی هر سه سیم پیچ کاهش می یابد. این کار همچنین باعث کاهش گشتاور به میزان یک سوم گشتاور راه اندازی مستقیم می شود.

اصول کاری راه انداز ستاره-مثلث

 شکل 1- اصول کاری راه انداز ستاره-مثلث

پس از یک دوره زمانی (معمولا چند ثانیه) سیم پیچها از حالت ستاره به صورت مثلث پیکر بندی شده و موتور به صورت عادی به کار خود ادامه می دهد. راه اندازهای ستاره مثلث رایج ترین نوع راه اندازهای با کاهش ولتاژ هستند. این روش بدین منظور استفاده می شود که جریان راه اندازی اعمال شده به موتور را در زمان راه اندازی کاهش داده و بدین طریق اختلال و تداخل را در منبع تغذیه الکتریکی کاهش دهد.

به صورت عرف، در برخی کشورها الزام شده است که موتورهای بزرگتر از 5HP (4KW) بایستی مجهز به راه انداز کاهش دهنده ولتاژ باشند. راه انداز ستاره مثلث (Y-D) یکی از کم قیمت ترین راه اندازهای الکترومکانیکی است که می توانند به کار گرفته شوند.

راه انداز ستاره-مثلث از سه کنتاکتور، یک تایمر و یک کلید اضافه بار حرارتی (بی متال) تشکیل شده است. کنتاکتورها از کنتاکتوری که در راه اندازی مستقیم استفاده می شود کوچکتر هستند چونکه آنها فقط جریانهای سیم پیچ را کنترل می کنند. جریان گذرنده از سیم پیچ یک تقسیم بر رادیکال 3 (58%) جریان خط می باشد.

 در حین کار موتور دو کنتاکتور در مدار هستند. که اغلب با عنوان کنتاکتور دائمی و کنتاکتور مثلث شناخته می شوند. این کنتاکتورها از نوع AC3 بوده و با جریان نامی 58% جریان نامی موتور هستند. کنتاکتور سوم ، کنتاکتور ستاره است که تنها در هنگامی که موتور ستاره متصل می شود جریان اتصال ستاره از آن عبور می کند. جریان در حالت ستاره یک سوم جریان در مثلث است، از اینرو این کنتاکتور می تواند AC3 با مقادیر نامی یک سوم (33%) مقادیر نامی موتور باشد.

پرسش سوال از متخصص موتور درایو

راه انداز ستاره مثلث دارای واحدهای زیر است؛

  1. کنتاکتورها (کنتاکتورهای اصلی، ستاره و مثلث) 3 نرمال باز (برای راه انداز حالت باز) یا 4 عدد نرمال باز (برای راه انداز گذرای بسته)
  2. رله زمانی (تایمر) 1 عدد
  3. رله حرارتی با سه پل که با اضافه جریان آزاد می شود. 1 عدد
  4. واحد فیوز یا قطع کننده جریان اتوماتیک برای مدار اصلی 3 عدد
  5. واحد فیوز یا قطع کننده جریان اتوماتیک برای مدار کنترل 1 عدد

 مدار قدرت راه انداز ستاره مثلث

قطع کننده اصلی مدار به عنوان سوئیچ اصلی تغذیه برق عمل می کند که برق را به مدار قدرت تغذیه می کند. کنتاکتور اصلی منبع ولتاژ تغذیه اصلی برق R, Y, B را به ترمینالهای اولیه موتور U1، V1 و W1 متصل می کند.

در هنگام عملکرد، در ابتدا کنتاکتور اصلی (KM3) و کنتاکتور ستاره (KM1) بسته می شوند، و پس از یک بازه زمانی، کنتاکتور ستاره باز شده و سپس کنتاکتور مثلث (KM2) بسته می شود. کنترل زمان کنتاکتورها توسط تایمر (K1T) که در مدار راه انداز قرار داده شده است، انجام می شود. ستاره و مثلث از لحاظ الکتریکی در هم قفل هستند و ترجیحا از نظر مکانیکی نیز قفل هستند.

مدار قدرت راه انداز ستاره مثلث

 شکل 2 – مدار قدرت راه انداز ستاره مثلث

در عمل چهار حالت وجود دارد.

در ابتدای کار کنتاکتور ستاره سرهای انتهایی ترمینالهای موتور U2, V2, W2را برای اتصال ستاره در ابتدای راه اندازی موتور از حالت توقف، اتصال کوتاه می کند. این کار باعث می شود جریان موتور یک سوم جریان راه اندازی مستقیم شود. از این رو  هنگام راه اندازی جریان هجومی اولیه که در ذات موتورهای بزرگ است را کاهش می دهد.

کنترل کردن تغییر حالت از اتصال ستاره به اتصال مثلث یک موتور القایی AC با استفاده از یک مدار کنترل ستاره مثلث یا Y-Δ بدست می آید. مدار کنترل شامل تعدادی کلید های فشاری، کنتاکتهای کمکی و تایمر است.

مدار کنترل راه انداز ستاره – مثلث (حالت گذار باز)

مدار کنترل راه انداز ستاره مثلث در گذار باز

شکل 3 – شماتیک – مدار کنترل راه انداز ستاره – مثلث (حالت گذار باز)

با فشردن کلید استارت کلید فشاری مدار با انرژی دار کردن بوبین کنتاکتور ستاره (KM1) شروع به کار کرده و بوبین تایمر (KT) نیز برقدار می گردد. هنگامی که بوبین کنتاکتور کنتاکتور ستاره (KM1) برقدار می گردد.کنتاکتهای کمکی و اصلی کنتاکتور ستاره از حالت بازNO به بسته NC تغییر وضعیت می دهند. وقتی کنتاکت کمکی (1) کنتاکتور ستاره (که در مدار بوبین کنتاکتور اصلی قرار گرفته است) از حالت باز NO به حالت بسته تغییر می یابد مدار بوبین کنتاکتور اصلی (KM3) کامل شده و مگنت می شود به گونه ای که تمامی کنتاکتهای باز NO تغییر وضعیت داده و بسته می شوند. تمام این توالی در کسری از ثانیه رخ می دهد.

پس از فشردن کلید شستی فشاری START، کنتاکت کمکی باز بسته شونده کنتاکتور اصلی که با شماره (2) نشان داده شده است و با دو سر کلید شستی فشاری START به صورت موازی قرار گرفته است از حالت باز به بسته تغییر می یابد، و یک چفت فراهم می کند که بوبین کنتاکتور اصلی را فعال نگاه داشته و بدین ترتیب مدار کنترل را حتی در صورتی که شستی START رها گردد، فعال نگه می دارد. هنگامی که کنتاکتهای اصلی (قدرت) ستاره بسته شدند موتور به صورت ستاره متصل می گردد و ستاره باقی می ماند تا اینکه با پایان زمین تنظیم شده تایمر، کنتاکت کمکی تایمر KT که با شماره 3 نشان داده شده، از حالت بسته به باز تغییر وضعیت دهد.

به مجرد اینکه تاخیر زمانی رخ داد و زمان مورد نظر رسید، کنتاکت باز تایمر KT که با 3 نشان داده شده است و در مدار کنتاکتور ستاره قرار گرفته است تغییر وضعیت داده و از حالت بسته به باز تبدیل می شود و در همان زمان دیگر کنتاکت کمکی 4 تایمر KT که در مدار بوبین کنتاکتور مثلث قرار گرفته است از حالت باز به بسته تغییر وضعیت می دهد. حالا اتصالات موتور از اتصال ستاره به اتصال مثلث تغییر یافته است.

یک کنتاکت کمکی نرمال بسته از هر کدام از کنتاکتورهای ستاره و مثلث در مسیر بوبین دیگری (ستاره در مسیر مثلث و مثلث در مسیر ستاره) به صورت متقابل وجود دارد این کنتاکتها به صورت یک کوپلاژ عمل کرده و عملکرد سوئیچهای ایمنی را دارند و از عملکرد همزمان بوبین کنتاکتورهای ستاره و مثلث جلوگیری می کند. بدین صورت هیچ کدام از کنتاکتورها نمی تواند فعال شود مگر اینکه قبلا کنتاکتور دیگر غیر فعال شده باشد. از اینرو بوبین کنتاکتور مثلث نمی تواند فعال شود هنگامی که بوبین کنتاکتور ستاره فعال است. و بوبین کنتاکتور ستاره نمی تواند فعال شود تا مادامی که کنتاکتور مثلث فعال است.

مدار کنترل فوق همچنین دو کنتاکت برای خاموش کردن موتور در نظر گرفته است. کلید شستی فشاری STOP مدار کنترل و موتور را در صورت نیاز قطع می کند. کنتاکت اضافه بار حرارتی یک تجهیز حفاظتی است که به صورت خودکار در هنگامی که در موتور جریان اضافه بار برقرار می شود با رله اضافه بار حرارتی مدار کنترل را قطع می کند، همچنین باعث می شود که در حالتی که بار موتور بیشتر از ظرفیت نامی آن است با عملکرد رله اضافه بار حرارتی از سوختن موتور جلوگیری شود.

در حین راه اندازی در یک بازه زمانی نیاز است که سیم پیچی موتور از اتصال ستاره به سیم پیچی اتصال مثلث تغییر یابد. مدارهای کنترل و قدرت می تواند به دو روش چیدمان گردد؛ گذار(transition) باز یا گذار بسته.

1- انتقال یا گذار باز

چیزی که در بالا تشریح و مورد بحث قرار گرفت سوئیچینگ گذار باز نامیده می شود بدلیل اینکه یک موقعیت باز بین حالت ستاره و حالت مثلث وجود دارد. در گذرای باز توان از موتور قطع می شود تا موقعی که سیم پیچ دوباره از طریق کنتاکتهای خارجی پیکر بندی می گردد.

وقتی که یک موتور با یک منبع تغذیه کار می کند، چه در سرعت کامل یا در کسری از سرعت، یک میدان مغناطیسی گردنده در استاتور وجود دارد. میدان در فرکانس برق شهر دوران می کند. شار از میدان استاتور یک جریان در روتور القا می کند و این به نوبه خود در روتور میدان مغناطیسی روتور را ایجاد می کند. هنگامی که موتور از تغذیه جدا می شود (گذار باز) روتور همچنان درون استاتور دوران می کند و روتور دارای یک میدان مغناطیسی است. بدلیل امپدانس پایین مدار روتور، ثابت زمانی کاملا بلند است و بر اثر چرخش میدان روتور درون استاتور یک ژنراتور ایجاد می شود و ولتاژی تولید می کند که فرکانس آن توسط سرعت روتور تعیین می گردد. هنگامی که موتور مجددا به منبع تغذیه متصل می گردد، به یک ژنراتور آسنکرون متصل شده است و نتیجه آن جریان و گشتاور گذرای زیاد است. دامنه این گذار وابسته به نسبت فاز بین ولتاژ تولید شده و ولتاژ خط در نقطه بسته شدن حالت مثلث بوده و می تواند بسیار بیشتر از جریان و گشتاور در راه اندازی مستقیم (DOL) باشد که ممکن است باعث ایجاد خسارتهای الکتریکی و مکانیکی بشود.

راه اندازی گذار باز جهت اجرا از نظر هزینه و مدار اتصالات ساده ترین راه اجرای راه انداز ستاره-مثلث است و اگر زمان بندی تغییر از ستاره به مثلث درست باشد، این روش به خوبی کار می کند. بهر حال در عمل تنظیم زمان درست و مناسب برای عملکرد درست و اتصال و قطع اتصال منبع تغذیه، می تواند جریان/ولتاژهای گذرای قابل توجهی ایجاد کند.

در گذار باز چهار حالت وجود دارد؛

  1. حالت خاموش (OFF): همه کنتاکتورها باز هستند.
  2. حالت ستاره: کنتاکتورهای اصلی (KM3) و ستاره (KM1) بسته هستند و کنتاکتور مثلث (KM2) باز است. موتور به صورت ستاره وصل شده و یک سوم گشتاور و یک سوم جریان را نسبت به حالت راه اندازی مستقیم با ولتاژ خط (DOL) خواهد داشت.
  3. حالت باز: این نوع کاربری کلید زنی گذار باز نامیده می شود چونکه در این روش یک حالت باز بین حالت ستاره و حالت مثلث وجود دارد. کنتاکتور اصلی بسته است و کنتاکتورهای ستاره و مثلث باز هستند. ولتاژ در یک سر سیم پیچهای موتور وجود دارد اما سرهای دیگر باز بوده و لذا جریان نمی تواند برقرار گردد. موتور دارای یک روتور دوار است و همانند یک ژنراتور رفتار می کند.
  4. حالت مثلث: کنتاکتورهای اصلی و مثلث بسته هستند. و کنتاکتور ستاره باز است. سیم پیچ موتور به ولتاژ کامل خط متصل شده است و توان و گشتاور کامل قابل استفاده است.

2- گذار بسته راه انداز ستاره-مثلث

تکنیکی برای کاهش دادن اندازه گذرای کلید زنی وجود دارد. این روش نیاز دارد که از چهار کنتاکتور و تعداد سه عدد مقاومت استفاده کنید. مقاومتها باید به گونه ای سایز (انتخاب اندازه) شوند که در هنگام قرار گرفتن در مدار، جریان قابل توجهی بتواند از سیم پیچهای موتور عبور کند. کنتاکتور کمکی و مقاومتها بر روی کنتاکتور مثلث متصل شده اند. در بهره برداری، دقیقا قبل از باز شدن کنتاکتور ستاره، کنتاکتور کمکی بسته شده و در نتیجه جریان از طریق مقاومتها به داخل اتصال ستاره می رود. با باز شدن کنتاکتور ستاره، جریان قادر است از طریق سیم پیچهای موتور و مقاومتها به منبع تذیه برقرار گردد. این مقاومتها سپس با استفاده از کنتاکتور مثلث اتصال کوتاه می شوند.

اگر مقداراهمی مقاومتها خیلی زیاد باشد، ولتاژ تولید شده موتور دمپ نشده و مقصود تامین نمی شود. در گذار بسته در تمامی زمانها توان در موتور برقرار می باشد.

جهت وارد کردن مقاومتها برای عبور جریان از آنها در حین تعویض اتصالات سیم پیچها از ستاره به مثلث، به کنتاکتور چهارم برای قرار دادن مقاومت در مدار قبل از باز شدن کنتاکتور ستاره و سپس حذف مقاومتها به محض اینکه کنتاکتور مثلث بسته شود، نیاز است. این مقاومتها بایستی برای انتقال جریان موتور سایز شوند. علاوه بر این در گذار باز وسایل و سوئیچهای بیشتری نیاز است، مدار کنترل در این حالت پیچیده تر شده و نیاز است مقاومتها نیز توسط کنتاکتور کنترل شوند.

در گذار بسته پنج حالت وجود دارد؛

1- حالت خاموش (OFF): همه کنتاکتورها باز هستند.
2- حالت ستاره: کنتاکتورهای اصلی (KM3) و ستاره (KM1) بسته هستند و کنتاکتور مثلث (KM2) باز است. موتور به صورت ستاره وصل شده و یک سوم گشتاور و یک سوم جریان حالت راه اندازی مستقیم با ولتاژ خط (DOL) را تولید خواهد نمود.
3- حالت گذار ستاره: موتور به صورت ستاره متصل است و مقاومتها به وسیله از طریق کنتاکتور کمکی KM4 به دو سر کنتاکتور مثلث (KM2) متصل شده اند.
4- حالت گذار بسته: کنتاکتور اصلی بسته است و کنتاکتور مثلث (KM2) و ستاره (KM1) باز هستند. جریان از طریق سیم پیچهای موتور و مقاومتهای حالت گذار از طریق KM4 عبور می کند.
5- حالت مثلث: کنتاکتورهای اصلی و مثلث بسته هستند. و کنتاکتور ستاره باز است. سیم پیچ موتور به ولتاژ کامل خط متصل شده است و توان و گشتاور کامل قابل استفاده است.

اثر حالت گذرا در راه انداز (راه انداز با گذار باز)

خیلی مهم است که وقفه بین خاموش شدن کنتاکتور ستاره و روشن شدن کنتاکتور مثلث درست باشد. این بدین دلیل است که کنتاکتور ستاره بایستی حتما قبل از فعال شدن کنتاکتور مثلث ار مدار خارج شده باشد. و همچنین خیلی مهم است که این وقفه سوئیچ از ستاره به مثلث خیلی طولانی نباشد.

در اتصال ستاره ولتاژ به میزان قابل توجهی یعنی به 58% ولتاژ خط یا 240 ولت کاهش می یابد. جریان معادل 33% حالتی است که تحت ولتاژ مستقیم خط (DOL) راه اندازی می شود. اگر اتصال ستاره گشتاور کافی ایجاد کند که موتور به 75% تا 80% سرعت بار کامل خود برسد، آنگاه موتور می تواند به حالت مثلث متصل گردد.

وقتی که اتصالات سیم پیچها از طریق کنتاکتور به مثلث تبدیل می شود مقدار ولتاژ فاز که بر روی سیم پیچی قرار می گیرد به رادیکال 3 یا 173% ولتاژ حالت ستاره می رسد و به تبع آن جریان فاز در سیم پیچی 1.73 برابر و در خط تغذیه موتور 3 برابر می گردد. (جریان خط در حالت مثلث رادیکال 3 برابر جریان فاز است).

حین دوره انتقال و تعویض اتصالات موتور بایستی موتور به راحتی و با کمترین افت سرعت به چرخش خود ادامه دهد. در حالتی که به اصطلاح سر خوردن رخ دهد ممکن است درون خود ولتاژی تولید کند و بر روی اتصال به منبع تغذیه این ولتاژ می تواند به صورت رندوم با ولتاژ اعمال شده خط جمع شده و یا از آن کم شود. این باعث ایجاد جریانهایی می شود که اصطلاحا به پآن جریان حالت گذرا گفته می شود که فقط در حدود چند میلی ثانیه امتداد می یابد و باعث سرج و اسپایک های ولتاژ می گردد. که به عنوان گذرای تغییرات نامیده می شود.

اندازه هر قسمت از راه انداز ستاره – مثلث

 1- اندازه رله اضافه بار

برای یک راه انداز ستاره مثلث دو امکان برای قرار دادن حفاظت اضافه بار در دو موقعیت مختلف وجود دارد. در خط و در سیم پیچها

رله اضافه بار در خط: در خط مانند این است که رله اضافه بار را قبل از موتور با یک راه انداز مستقیم خط قرار دهیم.

مقادیر نامی رله اضافه بار (در خط) = جریان بار کامل (FLC) موتور

معایب: اگر اضافه بار در جریان بار کامل تنظیم شود، آنگاه موتور مادامیکه در حالت ستاره است محافظت نمی شود (تنظیم رله 1.73 برابر جریان سیم پیچی خیلی زیاد است)

رله اضافه بار در سیم پیچی: در سیم پیچ به این معنی است که رله اضافه بار در نقطه ای قرار داده شده است که در سیم کشی کنتاکتورها به مثلث و اصلی منشعب می شوند. آنگاه عنصر اضافه بار همیشه جریان داخل سیم پیچ را اندازه گیری می کند.

تنظیم رله اضافه بار (در سیم پیچ) = 0.58 جریان بار کامل (جریان خط)

2- اندازه کنتاکتور اصلی و مثلث

این دو کنتاکتور در حین کار بسته هستند، که اغلب به عنوان کنتاکتورهای اصلی و کنتاکتور مثلث شناخته می شوند. آنها از نوع AC3 و مقدار نامی آنها 58% جریان نامی موتور می باشد.

اندازه کنتاکتور اصلی = IFL * 0.58

3- اندازه کنتاکتور ستاره

سومین کنتاکتور کنتاکتور ستاره است و فقط جریان ستاره را در هنگامی که موتور به صورت ستاره متصل شده است حمل می کند. در اتصال ستاره جریان 3√/1= (58%) جریان در حالت مثلث است. از اینرو کنتاکتور آن می تواند AC3 و مقادیر نامی آن (33%) جریان نامی موتور باشد.

مشخصات راه ندازی موتور با راه انداز ستاره – مثلث

  • جریان راه اندازی موجود: 33% جریان راه اندازی در حالت مستقیم
  • پیک جریان راه اندازی: 1.3 تا 1.6 جریان بار کامل
  • پیک گشتاور راه اندازی: 33% گشتاور راه اندازی به صورت مستقیم

فروش خازن الکتروموتور

مزیت های راه انداز ستاره – مثلث

  • عملکرد روش ستاره- مثلث ثابت و ساده است.
  • در مقایسه با روشهای دیگر کاهش ولتاژ راه اندازی، نسبتا ارزان است.
  • عملکرد جریان گشتاور خوب
  • در حالت راه اندازی 2 برابر جریان نامی موتور از شبکه جریان می کشد.

معایب راه انداز ستاره – مثلث

  • – گشتاور راه اندازی کم (گشتاور = (مربع ولتاژ) که کاهش یافته است)
  • مجزا شدن از تغذیه – حالت گذرای ممکن
  • به هر شش ترمینال موتور و سیم پیچ نیاز است. (برای اتصال مثلث)
  • نیازمند دو مجموعه کابل از راه انداز به موتور است.
  • صرفا 33% گشتاور راه اندازی مستقیم را تامین می کند و اگر بار متصل به موتور مورد نظر گشتاور راه اندازی بیشتری نیاز داشته باشد در زمان راه اندازی ترانزینتهای خیلی سنگینی ایجاد می شود و در هنگام تغییر اتصال از ستاره به مثلث تنشها و حالت گذرای شدیدی ایجاد می شود و بدلیل این تنشها و حالتهای گذرا بسیاری از خرابی ها و آسیبهای الکتریکی و مکانیکی رخ می دهد.
  • در این روش راه اندازی موتور در ابتدا به صورت ستاره متصل شده و سپس اتصالات موتور به اتصال مثلث تغییر می یابند اتصال مثلث در مدار راه انداز انجام می شود و نه در ترمینالهای موتور
  • پیکهای جریان و انتقال بالا(high transmission): برای مثال هنگامی که پمپها و فن ها راه اندازی می شوند. در لحظه راه اندازی گشتاور بار کم است و با مربع سرعت افزایش می یابد. هنگامی که به طور تقریبی به 80-85% سرعت نامی موتور می رسد گشتاور بار معادل گشتاور موتور شده و شتاب گیری متوقف می شود. برای رسیدن به سرعت نامی، نیاز است که موتور به حالت مثلث سوئیچ شود و این مساله غالبا باعث پیکهای جریان و انتقال زیاد خواهد شد. در برخی موارد پیک جریان می تواند به مقادیری حتی بیشتر از جریان راه اندازی DOL (راه اندازی مستقیم با ولتاژ خط) شود.
  • در کاربردهایی که گشتاور بار در راه اندازی بیش از 50% گشتاور نامی موتور است قادر به استفاده از راه انداز ستاره-مثلث نخواهیم بود.
  • گشتاور راه اندازی کم: روش راه اندازی ستاره-مثلث چه اینکه سیمهای خروجی از موتور اتصال ستاره یا مثلث باشد. اتصال اولیه بایستی بصورت ستاره باشد که این نوع اتصال باعث کاهش ولتاژ خط با ضریب 3√/1 (57.5%) ولتاژ اعمالی به موتور و جریان نیز به 1/3 جریان در حالت اعمال ولتاژ کامل کاهش می یابد. اما گشتاور راه اندازی نیز به 1/3 تا 1/5 گشتاور راه اندازی DOL کاهش می یابد.
  • انتقال از حالت ستاره به مثلث معمولا هنگامی که به سرعت نامی رسیدیم انجام می شود، اما گهگاه این کار در 50 درصد سرعت نامی انجام می شود که موجها و اسپارکهای گذرایی ایجاد می کند.

کاربردهای راه انداز ستاره – مثلث

روش ستاره-مثلث معمولا فقط برای ولتاژهای پایین تا متوسط و موتورهای با گشتاور راه اندازی سبک استفاده می شود.
جریان راه اندازی اخذ شده در حدود 30% جریان راه اندازی حین راه اندازی مستقیم با خط است و گشتاور راه اندازی نیز در حدود 25% گشتاور موجود در راه اندازی D.O.L می باشد. این روش راه اندازی تنها هنگامی که کاربرد مورد نظر در راه اندازی به مقدار کمی بارگذاری شده باشد مورد استفاده قرار می گیرد. اگر موتور خیلی سنگین بارگذاری شده باشد، مقدار گشتاور برای شتابگیری موتور تا رسیدن به سرعت مورد نیاز قبل از اینکه کلید موتور را به حالت مثلث ببرد وجود نخواهد داشت.

مرجع؛   electrical-engineering-portal.com

28 دیدگاه

    • سلام داود جان

      مقادیر پریونیت هستند. منظور 58% بار کامل است. اگر جریان بار نامی 100 آمپر باشد می شود 58 آمپر

  • سلام و احترام ؛ سه تا سوال خدمتتون دارم ؛ ۱ – آیا قراردان ِ تیغه ها در کلم موتور بصورت عمودی که برق سه فاز از کنتاکتور به v1 – u1 و w1 وصل می شود ، فقط برا زمانیه که موتور صرفاً بصورت مثلث راه اندازی میشود است ؟ ۲ – آیا جهت راه اندازی موتور بصورت ستاره – مثلث که ۶ تا سیم وارد کلم ( حالتِ مثلث w1 – u1 و v1 ) و حالت ِ ستاره ( w2 – u2 و v2 ) هیچ تیغه ای حتی عمودی وجود نداره ؟ ۳ – آیا الزاماً در راه اندازی بحالت ستاره و سپس مثلث ِ دائم کار حتما و حتما برق ِ از کنتاکتور ِ ستاره باید الزاماً به w2 – u2 و v2 در کلم پیچ شود ؟ ● ممنون و متشکرم

    • سلام علی جان

      1- سوال اول شما بله هنگامی که می خواهیم موتور به صورت مثلث کار کند تیغه ها را عمودی نصب می کنیم. البته بهتر است به نقشه ای که سازنده معمولا بر روی درب تخته ترمینال قرار داده است نیز توجه کنید.

      2- اگر شما بخواهید موتور را بصورت اتوماتیک و با کنتاکتور ستاره مثلث کنید. بله باید تیغه ها را بردارید در این حالت کنتاکتهای کنتاکتور نقش این تیغه ها را بازی می کنند.

      3- انجام عکس این حالت هم مشکلی بوجود نمی آورد. ولی برای جلوگیری از احتمال ایجاد خطا همان روتین نقشه تولید کننده الکتروموتور را اجرا کنید.

    • سلام امیر جان

      برای برگزاری دوره های آموزشی به امکانات مناسب و البته وقت کافی نیاز است. بنده 12 سال پیش به مدت دو سال در دانشگاه تدریس کردم از بهترین سالهای فعالیتم بوده است. اما در حال حاضر مشغله هایم بسیار زیاد است و کار تدریس این مشغله ذهنی را بیشتر می کند. لذا فعلا در این زمینه فعالیتی انجام نمی دهم.

  • سلام ببخشید یه سوال در روش راه اندازی ستاره مثل چجوری وقتی نسبت گشتاور راه اندازی به گشتاور بار کامل یک سوم هست جریان راه انداری برابر یک سوم جریان اتصال کوتاه آزمایش روتور قفل شده هست ؟ اخه اگه نسبت جربان ها یک به سه باشه که نسبت گشتاور ها یک به ۹ میشه و اگه نسبت گشتاور ها یک به سه باشه باید نسبت جریان ها یک به رادیکال سه باشه . میشه لطفا راهنماییم کنین ؟ سه روز دیگه امتحان ارشده منم کتاب بد توضیح داده هر چی از روش میخونم متوجه نمیشم . ممنون

    • سلام فرید جان

      یک مقدار توضیح این موضوع سخت است. یعنی باید روابط سه فاز در حالت ستاره و مثلث را بنویسید و متاسفانه ویرایشگر متنی ما این اجازه را نمی دهد. ولی اصل موضوع به این بر می گردد که در اتصال ستاره جریان فاز با جریان خط برابر می شود اما در حالت مثلث جریان خط رادیکال سه برابر جریان فاز است. یعنی در راه اندازی ستاره -مثلث جریان فاز در حالت ستاره فقط رادیکال سه برابر کمتر از جریان فاز مثلث است اما نسبت به جریان خط آن 3 برابر کمتر است. در صورت نیاز با بنده تماس بگیرید تا بیشتر در این مورد صحبت کنیم.

  • با عرض سلام و خسته نباشید. سوالم این است که چگونه میتوان زمان تایمر مدار ستاره مثلث را تنظیم یا محاسبه کرد.؟ روش های این تنظیم زمان تایمر مداره ستاره مثلث چه روش های است.؟؟ ممنون

    • سلام جواد جان

      چند روش برای انجام این کار وجود دارد. هر چه موتور بزرگتر باوده و لختی یا بار آن بیشتر باشد به زمان بیشتری نیاز دارد. با استفاده از تاکومتر می توانید زمان رسیدن سرعت موتور به 85% سرعت نامی را اندازه گیری کنید و آن زمان را برای تنظیم تایمر استفاده کنید.
      روش عملی دیگر یک آمپرمتر کلمپی بردارید و بر روی سیمهای ورودی قرار دهید تایمر را در نقطه ای قرار دهید که جریان نشان دهنده آمپرمتر کل بازه در حداقل مقدار ممکن باشد.

  • سلام ببخشيد سئوالي داشتم در راه انداز ستاره مثلت نقش تايمر ايجاد زمان براي تنظيم گشتاور موتور هست ؟ يا بالانس كردن جريان و ولتاژ فازها ؟

    • سلام کریم جان

      شما موتوری را می توانید بصورت ستاره مثلث راه اندازی کنید که ولتاژ ستاره آن 690 و مثلث آن 400 ولت باشد. یعنی در پلاک آن این اعداد درج شده باشد. در حالتی که موتور را به صورت ستاره راه اندازی می کنید با ولتاژ 400 یا 380 ولت موجود موتوری که به ولتاژ نامی آن 690 ولت است را راه اندازی می کنید جریان موتور و البته گشتاور آن نیز کاهش می یابد. پس از راه اندازی بدلیل اینکه موتور در سرعت نامی خود کار نمی کند جریان زیادی می کشد و راندمان آن نیز کم خواهد بود. برای برطرف کردن مشکل در جایی باید از حالت ستاره به مثلث سوئیچ گردد. یعنی به نوعی تمامی مواردی که مطرح کردید، جواب مساله است.

  • سلام مهندس وقت بخیر سوالم اینه که اگر یه موتوری که به روش ستاره مثلث راه اندازی میشه رو بذاریم رو حالت ستاره دایم چه اشکالی پیش میاد؟ در واقع ما یه سیستم هواسازداریم مه حجم هوای تولیدیش زیاده به نظرتون بذارمش رو حالت ستاره فقط کار کنه؟ توانش ١۵ اسب بخار است باتشکر

    • سلام آقای پورحسینی

      این کار را نکنید در پلاک این موتور احتمالا 690 ولت برای ستاره و 400 ولت برای مثلث درج شده است. ولتاژ شبکه ما 400 ولت است لذا باید به صورت مثلث وصل شود در صورتیکه ستاره متصل کنید احتمال دارد دور موتور کمی افت کند و اصطلاحا لغزش آن زیاد شود که به شدت بر روی راندمان تاثیر خواهد گذاشت و احتمالا موتور شما داغ شده و خواهد سوخت. در موتور القایی دور موتور با تغییر همزمان ولتاژ و فرکانس تغییر می یابد که در درایوها بدین ترتیب سرعت کنترل می شود.

  • سلام یه موتور 22KW ساید چنل دارم با این توضیحاتی که دادید میتونم از ستاره مثلث استفاده کنم و تایمی که باید تنظیم بشه چقدره.

    • سلام فرید جان

      بله احتمالا می توانید استفاده کنید زمان راه اندازی با بزرگتر شده موتور افزایش می یابد قصد داریم مقاله ای در مورد زمان بهینه گذر از ستاره به مثلث در وبسایت قرار دهیم.

  • با سلام و تشکر بابت مطالب مفیدی که در اختیار دیگران گذاشتین.خواستم عرض کنم مدار قدرت ستاره مثلث اشتباهه

    • سلام میثم جان

      ممنونم از لطفی که به ما دارید. حرف شما کاملا درست است و مدار قدرت راه انداز ستاره مثلث اشتباه داشت که اصلاح کردیم. باز هم از توجه شما تشکر می کنم.

  • feridon: سلام پروژه مربوط به راه اندازی یک سیستم آسیاب پولورایزر: توضیح فرایند:موتور55کیلووات باید با کمترین امپر وجریان اولیه جهت استارت انجام شود.این موتور باید بعدازاستارت یک الکتروموتور مربوط به فن IDباتوان22kw نیز باشرایط استارت با کمترین جریان استارت شود.بعد از رسیدنrpmالکتروموتور55kw_موتورفیدر دستگاه با توان 1.1kwباید استارت شود وباید قابلیت تنظیم دور موتور در حین کار را داشته باشد_یک فن جهت کنترل میزان خورایش با توان3kw نیز وجود دارد باید بتوانیم دور خروجی ان را در حین کارتنظیم کم وزیاد کنیم. دو عدد موتور1.1kwدیگر وجود دارند .پس از استارت کلیه موتور های قبلی شروع به کار میکنند.در حالت اتوماتیک استارت این دستگاه اول فن 22kw بعد الکتروموتور 55kwسپس موتور فیدر با توان 1.1kw وبعد فن داخل دستگاه با توان3kw وبعد دو موتور 1.1kwدیگر.باید بتوانیم کلیه دستگاهها را به صورت تکی استارت کنیم.همه دستگاهها از روی مانیتور استارت وخاموش شوند.و هر موتوری که استارت شد ودر حین کار امپر زیادی کشید تابلو اعلام کند.(اگر روش استارت با مانیتورینگ را نمیداند فقط به سبک ساد

    • سلام فریدون جان

      پروژه خیلی مفصل است و توضیحات زیادی دارد. چه کمکی نیاز دارید و اینکه سوال شما چیست؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *