کنترل دور موتور DC با روش وارد-لئونارد

در این مقاله به روش قدیمی و گران قیمت اما کارآمد وارد-لئونارد توجه شده است. بدلیل استفاده از روابط پایه ای ماشین در کنترل مطالعه این روش به درک آن کمک می کند

کنترل دور موتور DC با روش وارد-لئونارد

سال 81 در شرکت کابلسازی ایران به عنوان کارآموز کار می کردم. این شرکت اولین کارخانه کابلسازی ایران است. و توسط شرکت بایر آلمان راه اندازی شده است. در آن زمان پروسه های مختلف تولید کابل عمدتا توسط الکتروموتورهای DC انجام می شد. کارخانه مانند موزه ای از تکنولوژی های مختلف بود از لامپهای یکسوساز دیود و تریود تا روشهای تنظیم دور مختلف که در کارخانه استفاده می شد. و البته دستگاههایی که بازسازی شده بود دارای درایوهای تریستوری بودند. که در حال حاضر (سال 93) آنها هم از مد افتاده اند. یکی از دستگاههای تاب کابل در کارخانه دارای کنترل دور وارد-لئونارد بود که در حال حاضر به هیچ وجه به صرفه نبوده و بسیار پرهزینه است. اما هنوز بسیاری از این سیستمها در کاخانجات مختلف در حال کار هستند و البته این روش کنترل به علت استفاده پایه ای از روابط ماشینهای DC برای کنترل، روشی است که یادگیری آن کمک می کند به راحتی بتوان به نحوه کنترل دور موتورهای DC پی برد. لذا در این مقاله قصد دارم این روش را توضیح دهم تا مقدمه ای برای وورود به روشهای جدید و پیشرفته باشد.

روش کنترل دور وارد لئونارد سرعت موتور DC تحریک مجزا، موازی یا کمپوند را می توان به یکی از سه طریق تغییر داد: تغییر مقاومت میدان، تغییر ولتاژ آرمیچر، یا تغییر مقاومت آرمیچر. از نیان این سه روش احتمالا مفیدترین روش کنترل ولتاژ آرمیچر است. زیرا تغییرات گسترده سرعت را میسر می سازد. بدون اینکه بر گشتاور ماکزیمم موتور تاثیری بگذارد. طی سالیان متمادی چندین سیستم کنترل موتور ابداع شده است تا از مزایای گشتاور بزرگ و سرعت متغیر روش کنترل ولتاژ آرمیچر استفاده شود. در زمانهای قبل از رواج اجزائ الکترونیکی حالت جامد تولید ولتاژ dc متغیر مشکل بود. در واقع روش متداول تغییر ولتاژ آرمیچر موتور DC ، ساختن این ولتاژ توسط یک ژنراتور DC مجزا بود. شکل (1) یکی از این گونه سیستمهای کنترل ولتاژ آرمیچر را نشان می دهد. این شکل یک موتور ac را نشان می دهد که به عنوان گرداننده اولیه یک ژنراتور dc به کار رفته است، و این ژنراتور dc به نوبه خود ولتاژ dc یک موتور dc را تولید می کند. این سیستم ماشینها را وارد-لئونارد می نامند و سیستم بسیار قابل انعطافی است.

سیستم کنترل دور وارد لئونارد

شکل (1) - شماتیک مداری کنترل دور موتور DC با روش وارد لئونارد

در این سیستم کنترل موتور، ولتاژ آرمیچر موتور را می توان با تغییر جریان میدان ژنراتور dc کنترل کرد. این ولتاژ آرمیچر اجازه می دهد که سرعت موتور به طور پیوسته بین مقداری بسیار کوچک و سرعت پایه تغییر کند. سرعت موتور را می توان با کاهش جریان میدان موتور به مقداری بزرگتر از سرعت پایه رساند. با چنین آرایش پرانعطافی کنترل کامل سرعت موتور ممکن می شود. به علاوه اگر جریان میدان ژنراتور معکوس شود، قطبیت ولتاژ آرمیچر ژنراتور نیز معکوس می شود. این کار باعث می شود. جهت چرخش موتور معکوس شود. بنابراین با سیستم کنترل موتور dc وارد-لئونارد می توان سرعت را در هر دو جهت چرخش روی گستره وسیعی تغییر داد.

 

 

مزیت دیگر سیستم وارد – لئونارد این است که می تواند "بازتولید" داشته باشد، یعنی انرژی حرکتی ماشین را به خطوط تغذیه برگرداند. اگر موتور dc سیستم وارد – لئونارد بار سنگینی را بالا ببرد و سپس پایین بیاورد، هنگام پایین آمدن بار موتور dc به صورت ژنراتور عمل می کند و به سیستم تغذیه توان می دهد. بی این ترتیب بخش اعظم انرژی مصرف شده برای بالا بردن بار را می توان باز یافت و هزینه کل کار ماشینها را کاهش داد.

مودهای کاری ممکن ماشین dc در نمودار گشتاور-سرعت شکل (2) نشان داده شده است. وقتی این موتور در جهت عادی خود می چرخد و در جهت چرخش گشتاور ایجاد می کند در ربع اول نمودار این شکل کار می کند. اگر جریان میدان ژنراتور معکوس شود، ولتاژ پایانه ای ژنراتور نیز معکوس می شود و به نوبه خود ولتاژ آرمیچر موتور را معکوس می کند. وقتی ولتاژ آرمیچر معکوس شود ولی جریان میدان موتور بدون تغییر بماند، هم گشتاور و هم سرعت موتور معکوس می شود و ماشین در ربع سوم نمودار به صورت یک موتور کار می کند. اگر تنها گشتاور با سرعت موتور معکوس شود و دیگری تغییر نکند ماشین به عنوان ژنراتور عمل می کند و به سیستم تغذیه dc توان می دهد. چون سیستم وارد – لئونارد اجازه می دهد که در هر دو جهت چرخش و بازتولید وجود داشته باشد. آن را یک سیستم چهار ربع می خوانند.

DC محدوده چهار ربعی گشتاور موتور

عیوب سیستم وارد – لئونارد باید روشن شده باشد. یکی اینکه استفاده کننده باید سه ماشین بخرد که مشخصات اساسا یکسانی داشته باشند و این کار پرهزینه ای است. دیگر اینکه سه ماشین بازده بسیار کمتری از یک ماشین دارند. سیستم وارد – لئونارد به خاطر گرانی و بازده کم اش، در کاربردهای جدید جای خود را به مدارهای کنترلی ساخته شده با SCR داده است.

-  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -

موتور درایو عرضه کننده الکتروموتور در برندهای مختلف می باشد. جهت مشاهده مشخصات و لیست قیمت محصولات روی لینک های زیر کلیک کنید و برای دریافت مشاوره و ارتباط با کارشناسان ما با شماره تلفن 40331927 و 40331967 تماس بگیرید.

1- لیست قیمت الکتروموتور موتوژن

2- لیست قیمت الکتروموتور الکتروژن

3- لیست قیمت الکتروموتور زیمنس

4- لیست قیمت الکتروموتور گاماک (GAMAK)

5- لیست قیمت الکتروموتور ایلماز (ELK-YILMAZ)

-  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -

مراجع

1- کتاب مبانی ماشینهای الکتریکی، نوشته استفن.ج.چاپمن، ترجمه علیرضا صدوقی

2- وبسایت http://www.nonstopsystems.com

 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پیشنهاد موتور درایو برای یادگیری مباحث مربوط به موتورهای DC، BLDC و دیگر ماشین های خاص مطالعه مقالات زیر است.

1- انتخاب سروو موتور - قسمت اول

2- انتخاب سروو موتور - قسمت دوم

3- موتور پله ای

4- موتورهای خطی

5- تعمیر موتور DC - قسمت اول

6- تعمیر موتور DC - قسمت دوم

7- چگونه یک موتور DC را تست کنیم

8- کنترل دور موتور DC با روش وارد-لئونارد

9- ساختار و نحوه عملکرد فن کامپیوتر PC

10- چگونه یک موتور بدون جاروبک (BRUSHLESS) انتخاب کنیم

11- انواع فن کامپیوتر PC

12- چگونه از لرزش موتورهای پله ای جلوگیری کنیم ؟

13- ساختمان و عملکرد موتور DC بدون جاروبک (BLDC Motor)

14- ساختمان، نحوه عملکرد و کاربردهای موتورهای DC – قسمت اول

15- ساختمان، نحوه عملکرد و کاربردهای موتورهای DC – قسمت دوم

16- ساختمان، نحوه عملکرد و کاربردهای موتورهای DC – قسمت سوم  

نظرات کاربران

Responsive image
عباس بابایی
1395/12/23

مهندس سلام. در باره درایو های lenz اگه مطلبی دارین بذارین.ممنون

Responsive image
بابایی
1395/12/03

سلام مهندس چطور میتونم با شما تماس داشته باشم

Responsive image
محمدرسول کریمی(مدیر سایت)

شماره تماس من بالای صفحه اصلی درج شده است. 09124309386

نظر خود را ثبت نمایید

CAPTCHA code