عملگرهای پنوماتیک آخرین جزء از اجزای یک سیستم پنوماتیک می باشند که هوای فشرده را به یک حرکت خطی یا زاویه ای تبدیل می کنند. این عملگرها به سه دسته اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از جک ها، عملگرها دورانی و گریپرها. در این مقاله این عملگرها را در مقایسه با عملگرهای برقی بررسی کرده ایم. این مقایسه در زمینه های محتلف نظیر: ابعاد (وزن)، سختی نصب (اتصالات)، سیکل کار (تعمیر و نگهداری)، کارکرد دایمی و چرخه کاردهی (زمان روشن بودن)، سیگنالهای ورودی و خروجی، انرژی (قطعی قدرت) و ... انجام می گیرد.
مقایسه عملگرهای پنوماتیکی و برقی
1- نوع حرکت: خطی و دورانی
هر دو نوع عملگر هر دو نوع حرکت را پوشش می دهند.
2- اجزاء و قطعات یدکی
اجزای عملگرهای پنیوماتیک تعداد محدودی از قطعات است و در مقایسه با آنها قطعات عملگرهای برقی پیچیده تر و مفصل تر است.
3- اتصالات نیرو و کنترل
در عملگرهای پنوماتیکی به دو شیلنگ برای انتقال هوای فشرده رفت و برگشت عملگر و دو رشته سیم کنترلی نیاز است. اما برای کنترل عملگر برقی به برق سه فاز با 5 رشته سیم و حداقل دوازده رشته سیم برای کنترل نیاز دارید.
4- سرعت دوران
سرعت دوران در عملگرهای پنوماتیکی به راحتی از طریق شیر تنظیم قابل تنظیم است اما در عملگرهای برقی به کنترل کننده سرعت و مدارات کنترلی گران قیمت نیاز دارد.
5- عمر مفید
در عملگرهای پنوماتیک علاوه بر عمر مفید بیشتر در هر دو مد استفاده کنترلی شیر یا قطع و وصل عمر مفید تغییر نمی یابد اما در عملگرهای برقی عمر مفید تحت تاثیر نوع استفاده هم قرار دارد.
6- قرار گرفتن در شرایط قطعی نیرو
قطعی نیرو در عملگرهای پنوماتیک و برقی پیامدهای متفاوتی ایجاد می کند. در عملگرهای پنوماتیک از یک منبع هوای قابل حمل در مواقع اضطراری می توان استفاده کرد. اما در عملگرهای برقی باید این کار با چرخاندن دسته کنترلی انجام شود.
7- استفاده در محیط خارجی (الزام به داشتن حفاظت IP67)
عملگرهای پنوماتیک هیچ محدودیتی ندارند و به راحتی در این محیط ها نصب می شوند و حتی در زیر آب هم کار می کنند اما عملگرهای برقی نیاز به اقدامات حفاظتی دارند سیکل کاری آنها کاهس می یابد و دچار گرمایش دایمی می شوند و بایستی از آنها در برابر ورود آب حفاظت کرد.
8- محافظت در برابر انفجار
عملگرهای پنوماتیکی ذاتا ضد انفجار هستند و با گواهینامه ضد انفجار به بازار عرضه می شوند فقط برای سلونوئیدها نیاز به تغییر و اندکی هزینه می باشد اما در عملگرهای برقی نیازمند قطعات ویژه و هزینه مبلغ قابل توجه می باشیم.
9- تحت تاثیر سایش و پوسیدگی
در عملگرهای پنوماتیک تعمیر و نگهداری ساده و کم هزینه است. این عملگرها نیاز به روغن کار و گریس ندارند. و برای آب و مایعات نیز آلودگی ایجاد نمی کنند. اما در عملگرهای برقی تعمیر و نگهداری بسیار مهم است. نیاز به روغن کار چرخ دنده ها، نظافت محور رزوه ها، کنترل دمایی و تعویض آب بندها وجود دارد.
10- تلفات اصطکاک
تلفات ناشی از اصطکاک در عملگرهای پنوماتیک ناچیز است اما در عملگرهای برقی نسبتا بالاتر است. در عملگرهای پنوماتیک آب بندی پیستون با توجه به فشار اعمالی برقرار می شود، تعمال نیرو در یک راستا بوده بدون نیاز به روغن و اثر چسپندگی کار می کنند و مقدار نیرو برابر مقدار محاسبه شده است. اما در عملگرهای برقی در صورتیکه محور بدرستی روغن کاری نشده باشد مقدار گشتاور کاهش چشمگیری خواهد داشت و تلفات افزایش می یابد.
11- تنظیمات موقعیت نهایی
در عملگرهای پنوماتیک مقدار گشتاور با تنظیم فشار هوای ورودی تنظیم می شود اما در عملگرهای برقی هیچ محدودیت مکانیکی وجود ندارد و تنظیم آنها بسیار دشوار است.
12- شناسایی خطا
عیب یابی در عملگرهای پنوماتیک به مهارت خاص و ابزار اندازه گیری خاصی نیاز ندارد. عیب یابی با دمیدن هوا یا نشانگر LED می باشد. اما در عملگرهای برقی فقط تکنسین های برق ماهر و با تجربه با اندازه گیری می توانند این کار را انجام دهند.
برای مشاهده خدمات موسسه موتور درایو در زمینه اجرای پروژه اتوماسیون صنعتی بر روی بنر زیر کلیک کنید.
پیشنهاد موتور درایو برای یادگیری پنوماتیک مطالعه مقالات زیر (به ترتیب) می باشد. ترتیبی که در زیر مشاهاده می کنید اصول پنوماتیک را از مبتدی ترین مسائل آن شروع کرده و تا سطح مطلوبی پیش می برد.
2- مفاهیم اولیه و قوانین پنوماتیک
3- طراحی سیستم پنوماتیک و اجزای آن
4- شیر پنوماتیک
6- علائم استاندارد شیرهای کنترل جهت پنوماتیک
7- سیلندر های پنوماتیک - بخش اول
8- سیلندرهای پنوماتیک - بخش دوم
9- مبانی آماده سازی هوای فشرده
10- آماده سازی هوای فشرده در سیستم پنوماتیک
11- واحدهای آماده سازی هوای فشرده
12- شیرها و محرک های پنوماتیک با رابط نامور (NAMUR-interface)
13- استفاده از سیستم های پنوماتیک در محیط های خشن
نظر خود را ثبت نمایید