موتور القایی چگونه کار می کند؟

موتور القایی پرکاربردترین موتور در بین ماشین های الکتریکی است. آنها ارزان و مستحکم هستند و نگهداری آنها نسبت به موتورهای دیگر آسان تر است.

ساختمان موتور القایی سه فاز

موتورهای القایی دارای ساختار استاتوری شبیه به ماشینهای سنکرون می­باشند. به لحاظ ساختار روتور، موتورهای القایی را می­توان به دو نوع الکتروموتور با روتور سیم بندی شده و روتور قفسی یا قفس سنجابی تقسیم بندی کرد. در عمده متنهای علمی نیز بر همین دو نوع کلی تقسیم بندی شده­اند. ساختمان کلی آن شامل دو قسمت اصلی روتور و استاتور و یک قسمت نگهدارنده اجزای آن به نام محفظه می­باشند. برای اطلاع بیشتر از ساختمان موتور القایی سه فاز مقاله ساختمان موتورهای القایی سه فاز را مطالعه کنید.

شکل 1 : ساختمان یک موتور القایی سه فاز

موتور القایی چگونه کار می کند؟

همان طور که قبلا اشاره شد موتور القایی دارای دو قسمت اصلی استاتور و روتور می باشد. استاتور بخش ساکن آن است و روتور بخش دوار موتور القایی است. استاتور از پشته کردن تعدادی زیادی ورقه از جنس آهن با نفوذ پذیری مغناطیسی بالا که در یک محفظه چدنی یا آلومینیومی قرار گرفته است تشکیل شده است. سیم پیچها بصورت سه فاز در داخل شیارهای استاتور قرار گرفته اند.

شکل 2: ورقه های تشکیل دهنده استاتور و استاتور سیم پیچی شده کامل درون فریم

هنگامی که جریان سه فاز از آنها عبور می کند. اتفاق جالبی می افتد. یک میدان مغناطیسی دوار داخل استاتور ایجاد می شود. برای درک بهتر این پدیده بهتر است یک سیم پیچ سه فاز ساده را در نظر بگیرید. فقط سه تا کلاف دارد.

 

شکل 3: طرح واره ای از یک سیم پیچ سه فاز ساده در استاتور

 می دانیم که با عبور جریان در یک سیم اطراف آن میدان مغناطیسی ایجاد می شود. جهت میدان ایجاد شده در اطراف سیم با قانون دست راست یا پیچ راستگرد بدست می آید در صورتیکه شست خود را عمود نگه دارید و انگشت شست جهت عبور جریان را نشان دهد چهار انگشت مشت شده جهت میدان ایجاد شده را نشان می دهند.

 

شکل 4: میدان مغناطیسی اطراف سیم حامل جریان و تاثیر میدان مغناطیسی بر سیم حامل جریان

ترکیب میدان مغناطیسی حاصل از عبور جریان سه فاز را مشاهده کنیم. در میدان مغناطیسی سه فاز در صورتیکه که جهت میدانها مشابه باشد با هم جمع شده و یک میدان بزرگتر را ایجاد می کنند.

در یک زمان معین با تغییر جهت جریان مطابق با تغییر در ولتاژ AC جهت میدان مغناطیسی تغییر می کند در این چهار لحظه مشخص دیده می شود که میدان مغناطیسی در حال چرخش است. به شکل زیر توجه کنید.

شکل 5: چگونگی تشکیل میدان مغناطیسی دوار در استاتور نشان داده شده است.

-  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -

موتور درایو عرضه کننده الکتروموتور در برندهای مختلف می باشد. جهت مشاهده مشخصات و لیست قیمت محصولات روی لینک های زیر کلیک کنید و برای دریافت مشاوره و ارتباط با کارشناسان ما با شماره تلفن 40331927 و 40331967 تماس بگیرید.

1- لیست قیمت الکتروموتور موتوژن

2- لیست قیمت الکتروموتور الکتروژن

3- لیست قیمت الکتروموتور زیمنس

4- لیست قیمت الکتروموتور گاماک (GAMAK)

5- لیست قیمت الکتروموتور ایلماز (ELK-YILMAZ)

-  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -  -

ولتازهای سه فاز که بصورت استاندارد با هم اختلاف فاز 120 درجه دارند در شکل فوق نشان داده شده اند. و استاتور ساده تشریح شده که در هر فاز فقط از یک کلاف تشکیل شده است در پایین آن آورده شده است. بصورت قراردادی در صورتیکه جریان در حال خروج از سیم یا کلاف باشد آن را با علامت نقطه نشان می دهیم و در صورتیکه جهت آن به سمت داخل سیم باشد با ضربدر نشان می دهیم. حال بیایید در زمانهای مختلف جهت میدان مغناطیسی را بدست بیاوریم.

لحظه I: دامنه ولتاژ فاز U (مشکی رنگ) صفر ، ولتاژ فاز V (قرمز رنگ) منفی و ولتاژ فاز W (آبی رنگ( مثبت است. با استفاده از قانوت دست راست یا پیچ راستگرد جهت میدان در هر کدام از کلافها را بدست می آوریم و میانهای هم جهت را با هم جمع می کنیم تا یک میدان مجموع بدست بیاید. جهت خروج شار از میدان مجموع را با قطبS نشان می دهیم.

لحظهII : در این لحظه دامنه ولتاژ فاز U (مشکی رنگ( مثبت، ولتاژ فاز V (قرمز رنگ( منفی و ولتاژ فاز W (آبی رنگ( منفی است. با استفاده از قانوت دست راست یا پیچ راستگرد جهت میدان در هر کدام از کلافها را بدست می آوریم و میانهای هم جهت را با هم جمع می کنیم تا یک میدان مجموع بدست بیاید. جهت خروج شار از میان مجموع را با قطب S نشان می دهیم. همان طور که مشاهده می کنید در این لحظه جهت میدان 90 درجه بصورت ساعتگرد نسبت به لحظه I چرخیده است.

در صورتیکه مراحل تشریح شده را برای لحظات III و IV نیز دنبال کنید مشاهده خواهید کرد که جهت میدان تشکیل شده در استاتور بصورت ساعتگرد می چرخد. روابط زیر را خواهیم داشت.

سرعت دوران میدان مغناطیسی با عنوان سرعت سنکرون شناخته می شود.

در صورتیکه یک حلقه سیم را درون میدان مغناطیسی قرار دهیم. میدان مغنطیسی را حس می کند و مطابق قانون فاراده در آن emf (نیروی محرکه الکتریکی) القا می شود. emf القاء شده جریانی را در حلقه بسته برقرار می کند در این حالت مطابق قانون لورنس یک نیرو در حلقه تولید می شود که باعث می شود حلقه بچرخد.

 

 شکل 6: تاثیر میدان مغناطیسی دوار استاتور بر روی حلقه اتصال کوتاه شده در داخل آن

پدیده مشابهی نیز در موتور القایی رخ می دهد. در اینجا به جای یک حلقه ساده ساختاری شبیه به یک قفس سنجاب وجود دارد جریان سه فاز با عبور از استاتور با سیم پیچی سه فاز یک میدان مغناطیسی دوار تولید می کند.

مطابق گفته های پیشین ما جریان گذرنده در میله های روتور نیرو تولید می کند باید میله های روتور با استفاده از رینگهای انتهایی اتصال کوتاه شده باشند. در این حالت روتور شروع به چرخش می کند. این ترکیب موتور القایی نامیده می شود. الکتریسیته به جای هدایت مستقیم از طریق القاء وارد روتور می شود.

 شکل 7: جریان القایی در روتور و نیروی وارده بر میله های اتصال کوتاه شده روتور

 برای کمک به هدایت بهتر میدان مغنطیسی در میان میله های روتور ورقه های مغنطیسی قرار داده می شود. که برای کوچکتر کردن جریان گردابی به صورت ورقه های پشته شده هستند.در شکل زیر اجزای یک روتور را نشان می دهد.

شکل 8: اجزای تشکیل دهنده روتور موتور القایی

 

 

یکی دیگر از بزرگترین مزایای موتورهای القایی این است که ذاتا بصورت نرم راه اندازی می شوند. حال شما مشاهده می کنید که میدان مغناطیسی استاتور خود روتور می چرخند. اما روتور با چه سرعتی می چرخد؟ برای تجزیه و تحلیل بیشتر چند حالت را در نظر می گیریم.

سرعت روتور برابر با سرعت میدان مغناطیسی استاتور چون سرعت روتور با سرعت میدان مغناطیسی یکسان است با میدان مغناطیسی ثابتی مواجه است از اینرو هیچ emf در آن القاء نمی شود و نیروی وارده به میله های روتور صفر می شود. و از اینرو سرعت روتور شروع به کاهش می کند و با کاهش سرعت آن حلقه روتور در معرض میدان مغناطیسی متغیر قرار می گیرد و جریان مجددا القاء شده و نیرو افزایش می یابد سرعت روتور افزایش می یابد و سرعت روتور افزایش می یابد در عمل سرعت روتور هیچ وقت نمی تواند از سرعت میدان مغناطیسی بیشتر شود. روتور همیشه با سرعتی کمتر از سرعت میدان مغناطیسی می چرخد. اختلاف بین سرعت سنکرون و سرعت چرخش روتور به عنوان سرعت لغزش شناخته می شود. گردش روتور توان مکانیکی را به شفت انتقال می دهد. در واقع در موتور القایی انرژی برق به استاتور وارد می شود و از طریق شفت روتور بصورت مکانیکی از موتور خارج می شود. تلفات انرژی در موتور بصورت حرارت تلف می گردد از اینرو برای خنک کاری آن به یک پره نیاز می باشد.

 برای مشاهده خدمات موسسه موتور درایو در زمینه اجرای پروژه اتوماسیون صنعتی بر روی بنر زیر کلیک کنید.

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پیشنهاد موتور درایو برای کسب اطلاعات مناسب درباره موتورهای القایی مطالعه مقالات زیر می باشد:

1- انتخاب موتور ویبره مناسب

2- راهنمای خرید الکتروموتور

3- طراحی و ساخت موتور القایی 270 کیلووات ده قطب

4- تفاوت موتور قفس سنجابی و موتور اسلیپ رینگ (Slip Ring)

5- موتور اسلیپ رینگ چگونه کار می کند؟

6- اصول سایز کردن الکتروموتور

7- محاسبه زمان راه اندازی الکتروموتور

8- چگونه یک موتور الکتریکی ساده بسازیم

9- گرم شدن بیش از حد الکتروموتور بدلیل استارتهای متوالی

10- موتور القایی چگونه کار می کند؟

11- الکتروموتور چیست

12- طراحی موتور القایی - قسمت اول

13- طراحی موتور القایی - قسمت دوم

14- دلایل استفاده از مقاومت در خازن راه انداز موتور

15- روشهای ترمز موتورهای القایی

16- خواندن پلاک موتور القایی در استاندارد IEC

17- نحوه خواندن پلاک موتورهای القایی

18- انتخاب الکتروموتور القایی در صنعت – قسمت اول

19- انتخاب الکتروموتور القایی برای کاربردهای صنعتی – قسمت دوم

20- انتخاب الکتروموتور القایی در صنعت – قسمت سوم

21- ساختمان موتورهای القایی سه فاز